Zdradzony szeryf

Zdradzony szeryf

W 2002 roku władze Jordanii postanowiły na banknocie dinarowym przypomnieć czas Arabskiej Rewolucji i jej bohatera szeryfa Husajna, który w 1916 roku postanowił przystąpić do Ententy. Brytyjczycy obiecali mu za to
utworzenie Arabii od Persji aż po Egipt.

Urodzony około 1853 roku al-Husajn ibn Ali al-Hashimi, szeryf i emir Mekki, król Hedżazu, był główną postacią Arabskiej Rewolucji z 1916 roku. Funkcję szeryfa Mekki sprawował wspólnie z kuzynem Alim Pasza ibn Abd Allah od 1877 roku. Pełnię władzy w Mekce uzyskał w wyniku Rewolucji Młodotureckiej w 1908 roku, kiedy to jego kuzyn Ali został zmuszony do abdykacji i opuszczenia Arabii, w wyniku czego udał się pod brytyjską opiekę do Kairu.
Husajn początkowo był wiernym poddanym sułtana i w pełni popierał sojusz Turcji z Niemcami, jednak w 1916 roku, pod wpływem korespondencji z pułkownikiem brytyjskim Henrym McMahonem, postanowił przystąpić do Ententy, stając na czele Rewolucji Arabskiej. Uzyskał za to brytyjskie gwarancje utworzenia Arabii od Persji aż do Egiptu. I w październiku 1916 roku ogłosił się królem Arabii.
Gdy wojna się skończyła i nadszedł czas podziału tureckiego tortu pomiędzy zwycięzców, utworzenie Wielkiej Arabii (Hedżaz) okazało się niemożliwe, bowiem z dawnych terenów Imperium Osmańskiego utworzono Mandaty Ligii Narodów: Syrii, Palestyny, Iraku i Transjordanii.
Husajnowi na pocieszenie pozostawiono pustynne tereny Arabii wraz z Mekką, na których panował do 3 października 1924 roku. Wtedy to na wskutek konfliktu z Abdulazizem ibn Saudem zmuszony został do abdykacji na rzecz swego syna Alego i do ucieczki na Cypr, gdzie zasłynął z finansowania Kościoła ormiańskiego. Ali musiał z Arabii uciekać rok później w grudniu, a od tego czasu niepodzielnie nią władali Saudowie.
Tereny planowanej Wielkiej Arabii podzielono pomiędzy mocarstwa. W Transjordanii pod brytyjską kontrolą na tronie osadzono w 1921 roku syna Husajna - Abdullaha, a w Damaszku w Syrii drugi syn Husajna - Fajsal ogłosił się 7 marca 1920 roku królem Wielkiej Syrii. Mocarstwa postanowiły jednak inaczej i Syria stała się mandatem francuskim, więc już 25 lipca Fajsal musiał uciekać pod brytyjską opiekę. Postanowiono wtedy uczynić go królem Iraku, gdzie Brytyjczycy chcieli sprawować  rządy w mniej bezpośredni sposób.
Tak historia szeryfa Mekki i jego rodziny, zwiedzionego niedotrzymanymi obietnicami przez brytyjskich sojuszników, mogłaby się w zasadzie zakończyć w tym miejscu, ale w 2002 roku władze Jordanii postanowiły na banknocie dinarowym przypomnieć czas Arabskiej Rewolucji i jej bohatera szeryfa Husajna.
Osiem lat później ogień Arabskiej Rewolucji zapłonął po raz kolejny.

Piotr Kalinowski