Z zalanej wysepki do kościoła

Z zalanej wysepki do kościoła

Na Ziemi Rajgrodzkiej na terenie diecezji ełckiej czczona jest Maryja nazywana Królową Rodzin. Wizerunek pochodzi z XVII wieku.

Pojezierze Rajgrodzkie to miejsce, gdzie kilkakrotnie spędził wakacje ks. Karol Wojtyła, czyli przyszły papież Jan Paweł II. Można było o tym przeczytać w poprzednim numerze „Opiekuna”. Wiadomo, że na terenie tego pojezierza mieszkali najpierw Jadźwingowie, czyli lud bałtycki spokrewniony z Prusami i Litwinami. Niewiele wiadomo o wpływach chrześcijańskich na Jadźwingów. Swoją misję wśród nich prowadził św. Brunon z Kwerfurtu. Według tradycji istnieje kilka miejsc śmierci tego męczennika. W tradycji łomżyńskiej były to okolice Wizny, Kozła czy Łomży. Z kolei tradycja warmińska wskazuje na okolice Giżycka. Obecnie znajduje się tam krzyż św. Brunona, który ustawiono na wzgórzu noszącym jego imię. Niektórzy historycy nie wykluczają, że św. Brunon zginął w okolicach Rajgrodu. Wydarzenie to wskazuje na próby chrystianizacji Prusów i Jadźwingów.
Po zagładzie Jadźwingów puszcza na terenach rajgrodzkich była pasmem ziemi niczyjej. Ostatecznie tereny te przypadły Litwie, później zostały przyłączone do Korony. Rajgród uzyskał prawa miejskie w 1569 roku i rozwijał się dość dynamicznie do 1656 roku, kiedy to jesienią wojska tatarskie paliły i plądrowały miasto. Od tego czasu miasto straciło na znaczeniu.

We wtorek po Nawiedzeniu NMP
W zagospodarowywaniu Rajgrodu i okolic dużą rolę spełniali namiestnicy litewscy, a szczególnie Mikołaj Radziwiłł, wojewoda trocki i kanclerz, który w 1519 roku w Goniądzu wydał akt odnowienia parafii już istniejącej. O ten przywilej zabiegał ks. Stanisław Wilk, proboszcz rajgrodzki i otrzymał go „we wtorek po Nawiedzeniu NMP”.
Parafia rozwijała się i wizytacja przeprowadzona w 1650 roku wylicza srebra i rzeczy kościelne, ale nie podaje opisu samego kościoła i tylko w związku z obrazem Najświętszej Maryi Panny wspomina o głównym ołtarzu. Kolejna wizytacja, która odbyła się w 1700 roku, opisuje kościół, który jest już stary i wymaga remontu. Świątynia posiadała wtedy trzy ołtarze. Główny był pw. Przemienienia Pańskiego z obrazem Matki Bożej. Po prawej stronie od niego znajdowała się kaplica z dużym obrazem Matki Bożej, a po lewej ołtarz poświęcony św. Antoniemu. W 1739 roku kościół posiadał już pięć ołtarzy. Mimo licznych remontów w 1763 roku świątynia popadła w ruinę, dlatego rok później ks Jan Olszewski zbudował nową drewnianą na podmurowaniu z kamieni. W latach 1877-1892 dokonano gruntownego remontu kościoła.
W latach 1906-1912 dzięki staraniom ks. Henryka Tyszki wzniesiono na planie krzyża łacińskiego obecnie istniejący, murowany, trzynawowy kościół w stylu neogotyckim. Znajduje się on w innymi miejscu niż poprzednia świątynia. W czasie I wojny światowej ucierpiał na skutek ostrzału niemieckiej artylerii. Z kolei w czasie II wojny światowej jesienią 1944 roku Niemcy wysadzili jego wieżę, znacznie uszkadzając nawę. Wieżę odbudowano dopiero w latach 1987 – 89 staraniem ks. prałata Kazimierza Gackiego i parafian.

Ku większej chwale
W szczególny sposób w parafii pw. Narodzenia NMP czczony jest wizerunek Matki Bożej nazywany Królową Rodzin. Przekazy ustne podają kilka wersji pojawienia się obrazu w Rajgrodzie. Jedna z nich mówi, że pobożnemu rybakowi na jeziorze w pobliżu małej wysepki ukazała się Matka Najświętsza, która pozostawiła swój wizerunek, prosząc, by umieszczono go w kaplicy wzniesionej na pobliskiej wyspie. W innej wersji cudowny obraz znajdował się w wyłowionej przez rybaków drewnianej skrzyni. Jednemu z nich podczas snu ukazała się Maryja, która prosiła, by jej wizerunek został umieszczony w kaplicy na wyspie. Ta kaplica kiedyś istniała, bo do niedawna można było dostrzec jej pozostałości. Kiedy wody jeziora zaczęły się podnosić, a wysepka zaczęła znikać z powierzchni ziemi, obraz przeniesiono do kościoła w 1913 roku.
Znajdujący się w ołtarzu głównym wizerunek Matki Bożej Rajgrodzkiej zasłaniany jest obrazem ukazującym św. Annę z Maryją przedstawioną jako dziewczynka. Obok znajdują się figury św. Piotra i Pawła, a nad obrazem umieszczono św. Józefa z Dzieciątkiem Jezus. Nie wiadomo kto namalował cudowny wizerunek pod koniec XVII wieku. Jak głosi inskrypcja, umieszczona w dolnej części płótna, obraz powstał: „KV WIĘKSZEY CHWALE BOŻEY I BŁOGOSŁAWIONEY P MARYIEY DZIEWICY”. Widzimy na nim Maryję, przedstawioną w półpostaci, która na lewym ramieniu trzyma Dzieciątko Jezus. Syn Boży w prawej dłoni trzyma jabłko królewskie, a w lewej księgę. Postacie okrywają o bogatej ornamentyce roślinnej srebrne sukienki, dlatego widoczne z oryginalnego wizerunku widać tylko niektóre elementy: twarze, dłonie Jezusa i Maryi, jak również stopy Dzieciątka. Tło stanowi czerwony aksamit, na którym wokół głów widocznych jest 12 złotych, sześcioramiennych gwiazd.
Wizerunek jest otoczony czcią parafian i pielgrzymów, dawne dokumenty mówią o bardzo licznych wotach ofiarowywanych Maryi. W 1999 roku podczas Mszy św. w Ełku Jan Paweł II pobłogosławił dla niej korony. Uroczysta koronacja Królowej Rodzin odbyła się 5 sierpnia 2000 roku. Sanktuarium zostało włączone w szlak papieski Tajemnice Światła i w Rajgrodzie pielgrzymi rozważają tajemnicę obecności Jezusa na weselu w Kanie Galilejskiej.

Renata Jurowicz