Wychowanie do pokoju

W 1979 roku papież Jan Paweł II wystosował swoje pierwsze Orędzie na Światowy Dzień Pokoju. Hasło wyrażone w słowach: „Osiągniemy pokój wychowując do pokoju”, zostało ustalone jeszcze przez Pawła VI. Nasz Rodak podjął z pokorą laskę pielgrzyma pokoju, by kontynuować dzieło zapoczątkowane przez poprzednika. 

Chyba w każdym człowieku tkwi tęsknota pokoju, jako pewnego rodzaju pełni i radości. Wyrazem cywilizacji i rozwoju społeczeństwa jest działanie na rzecz pokoju. Można zaobserwować liczne próby, dwu- lub wielostronne, wymiany poglądów w czasie różnych konferencji międzynarodowych, a także różne inicjatywy podejmowane, aby utrwalić pokój i oddalić zagrożenie konfliktem zbrojnym. Mimo tak licznych działań i inicjatyw wciąż można zaobserwować wiele napięć i rozłamów. Wydaje się, że istnieją pewne grupy, które sztucznie wywołują konflikty nie ponosząc za nie kosztów. Hasło „pokój” staje się często tylko sloganem. W dzisiejszym świecie cywilizowanym i rozwiniętym nikt nie będzie mówił o dążeniu do wojny, bo to bardzo prymitywne. Wszyscy przywódcy państw i narodów mówią o pokoju, jako celu do którego dążą. W imię tego pokoju jednak toczą wojny i używają przemocy.

Aby słowo „pokój” nie pozostało pusto brzmiące, czy też nie służyło za propagandową przykrywkę, należy umiejętnie wychowywać do pokoju. Pierwszym krokiem ku temu jest spojrzenie na historię. „Nauczmy się naprzód odczytywać dzieje narodów i ludzkości według schematów prawdziwszych od tych, które przedstawiają je jako nieprzerwany splot wojen i rewolucji”. Podręczniki do historii to w zasadzie chronologia wojen i konfliktów. Rozwój kultury i społeczeństw dokonywał się zawsze w okresach pokojowych. Wojny natomiast zazwyczaj niszczyły cały dorobek. Dzisiaj więc potrzeba ukazania uroku prawdziwego pokoju, który jednoczy ludzi z sobą, a także ze środowiskiem naturalnym. Wychowanie do pokoju to dążenie do zmiany mentalności i stylu życia. Powszechnie panujący instynkt posiadania, konsumpcji i panowania nie może służyć pokojowi. Należy propagować styl życia nieco skromniejszy, bardziej podatny na głęboki rytm twórczości osobistej i przyjaźni.

W procesie wychowania istotnym jest język i terminologia. Jesteśmy przyzwyczajeni do ukazywania relacji na zasadzie układu sił, walki grup czy klas, przyjaciół i nieprzyjaciół, ciągłego konfliktu, który jest jedynym motorem rozwoju. Zmiana tego sposobu myślenia i wyrażania się jest niezwykle trudna. Myślę, że każdy z nas po zastanowieniu się, może znaleźć wielu przykładów z własnych zachowań, jak głęboko tkwi w tych schematach. Papież więc wzywa: „Rodzice i wychowawcy, pomagajcie dzieciom i młodzieży doświadczać pokoju w tysiącach codziennych czynności, które są na ich miarę, w rodzinie, w szkole, w zabawie, w stosunkach koleżeńskich, w pracy zespołowej, we współzawodnictwie sportowym, w wielorakich formach wymagających nawiązania i przywrócenia przyjaźni”. Wychowanie do pokoju dokonuje się w codzienności w prostych gestach. Wielkie hasła i manifestacje nie przyniosą efektu, jeśli w sercu człowieka nie będzie szczerego pragnienia pokoju. 

Spojrzenie na kwestię pokoju z perspektywy wiary pozwala nam odkryć pierwotny zamysł Boży, w którym człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boże ma tworzyć jedną wielką rodzinę w duchu miłości i pokoju. W Ewangelii nie znajdziemy gotowych formuł na realizację w naszych czasach postępu na rzecz pokoju. Ewangelia jednak wychowuje nas do życia w pokoju i miłości. Pokój jest owocem działań człowieka, ale jest też darem Bożym, dlatego nie możemy ustawać w ciągłej modlitwie o pokój.

ks. Paweł Guździoł