TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 28 Marca 2024, 14:51
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

W świecie mroku

W świecie mroku

Tak naprawdę przyzwyczailiśmy się do tego, że widzimy i przez zmysł wzroku dociera do nas bardzo dużo informacji ze świata. Podziwiamy piękny krajobraz czy kolor oczu osoby stojącej obok. Wśród nas są jednak ci, którzy nie widzą od urodzenia, od kilku lat lub widzą niewiele, naprawdę bardzo niewiele. To właśnie ich dzień obchodzony jest w październiku.

W Polsce jest ponad 100 tys. niewidomych, a ponad milion osiemset tysięcy osób z dysfunkcją wzroku. To dużo, jednak Polacy mało albo nic nie wiedzą o tym, jak żyją osoby niewidome i słabowidzące. Co mogą zrobić samodzielnie, a w czym trzeba im pomóc. Niewidomi, sami o sobie mówią, że chcieliby wychodzić z domu, pracować czy chodzić do kina. Chcą, żeby ich dostrzegano, ale nie jako sensację.

 

W cieniu skrajności

Jedni przypisują niewidomym i słabowidzącym niezwykłe cechy. Słyszałam od niektórych, że niewidomi mają doskonały słuch, wspaniały dotyk. Inni popadają w drugą skrajność. Według niej od niewidomych nic nie należy wymagać, bo nic nie potrafią. Trzeba do minimum ograniczyć ich aktywność. 

W rzeczywistości utrata wzroku to powód różnych trudności, ale można je złagodzić rehabilitacją, jak w ośrodku dla niewidomych w Laskach koło Warszawy założonym przez matkę Elżbietę Różę Czacką. Osoby niewidome, wytrwałe w dążeniu do celu mogą normalnie żyć przy umiarkowanym korzystaniu z pomocy innych ludzi. Niektórzy z nich pracują zawodowo: jako informatycy, tłumacze, masażyści, prawnicy, a także w wielu innych dziedzinach. Mają osiągnięcia, jak informatyk i ekonomista Paweł Urbański, pierwszy niewidomy Polak, który zdobył Kilimandżaro. Na całym świecie znani są muzycy Ray Charles, Steve Wonder czy tenor Andrea Boccelli. Na pewno niewidomi mają nam wiele do zaoferowania. Ale na co dzień, na ulicy czy w pracy są niestety w mniejszości. 

 

Dotyk i słuch

Poznają otaczającą rzeczywistość dzięki kompensacji, czyli zjawisku, polegającym na zastępowaniu uszkodzonych zmysłów innymi, sprawnie funkcjonującymi, głównie słuchem i dotykiem. Uczą się umiejętności wykonywania czynności dnia codziennego, co pozwala na samodzielną aktywność. Jednak czasami potrzebują naszej pomocy. Polski Związek Niewidomych przygotował wskazówki, jak pomóc niewidomym. Oto niektóre z nich. „Wiele osób niewidomych z łatwością wykonuje różne czynności i nie lubi, żeby im pomagać. Pomóż niewidomemu, gdy cię o to poprosi, albo gdy zauważysz, że czuje się niepewnie lub jest zdezorientowany. Biała laska, którą osoba niewidoma posługuje się przy chodzeniu powinna zwrócić twoją uwagę. Przyjrzyj się życzliwie człowiekowi, któremu niewielkim wysiłkiem możesz pomóc. Sytuacja, w jakiej się z nim spotkasz i jego zachowanie, podsuną ci rodzaj i formę pomocy. Jeżeli nie wiesz, jak należy postąpić przede wszystkim zachowuj się w sposób naturalny, unikaj okazywania nadmiernego współczucia i nie próbuj pomagać więcej niż trzeba. Rozmawiając z osobą niewidomą pamiętaj, że jest takim samym człowiekiem jak ty, interesuje się tym samym, czym inni ludzie. Nie musisz unikać tematu utraty wzroku, ale nie należy rozmawiać tylko o tym. Słowa „widzieć” używaj równie często, jak w rozmowie z osobą widzącą. Kieruj wypowiedź wprost do niewidomego. Nie traktuj towarzyszącej mu osoby jak „tłumacza”. To, że ktoś nie widzi nie oznacza, że nie rozumie tego, co mówisz. 

Jeżeli dostrzeżesz niepewność u spotkanego w sklepie niewidomego, podejdź i życzliwie zapytaj, co chciałby kupić. Po udzieleniu pomocy nie oddalaj się w milczeniu. Gdy zauważysz osobę niewidomą próbującą przejść przez jezdnię, popatrz czy obrała prawidłowy kierunek i nie zbacza z bezpiecznej drogi. Ostrzeż ją przed ewentualnymi przeszkodami”.

 

Książka i film

Niewidomi chcą być jak najbardziej niezależni od innych, podobnie jak każdy z widzących. Pomaga im w tym alfabet Braille`a. Czytają przez dotyk. Język dla niewidomych został wynaleziony przez 15-letniego Louisa. Chłopiec był inteligentny i odznaczał się wyjątkową pamięcią. W wieku trzech lat Braille skaleczył się w oko w warsztacie ojca. Wzroku nie udało się uratować. Młody Francuz początkowo uczył się czytać wypukłe pismo i pisać tzw. linią ciągłą. W paryskim Królewskim Instytucie dla Młodych Niewidomych zgłębiał matematykę, geografię, historię, uczył się grać na wiolonczeli i organach. Tam zainteresował się systemem korespondencji do przekazywania rozkazów w ciemności bez używania słów, używanym przez francuską armię. Francuz przekształcił ten system i tak powstał alfabet nazywany dziś brajlem. Podstawą systemu stał się sześciopunkt w kształcie prostokąta, w ramach którego dzięki różnej konfiguracji zmiennej liczby punktów uzyskuje się 63 znaki. Nowy alfabet był już gotowy w 1824 roku, ale Louis ciągle go udoskonalał. W końcu w brajlu można było zapisać nie tylko litery i liczby, ale nawet nuty w muzyce. System umożliwił ludziom z dysfunkcją wzroku nie tylko czytanie, ale również samodzielnie pisanie za pomocą prostego dłutka, wykonując wypukłe punkty. Od czasu wynalezienia alfabetu niewidomi zaczęli być niezależni w życiu.

Obecnie czytelnictwo niewidomych opiera się głównie na dwóch rodzajach przekazu: poprzez dotyk - czytanie pismem Braille´a i słuchanie książek nagranych na kasety magnetofonowe oraz w zapisie cyfrowym odtwarzanych przez komputerowy syntezator mowy, nagranych na płyty CD, MP3. A jeżeli niewidomy chciałby obejrzeć film? Niedawno w Polsce oficjalnie pojawiła się audiodeskrypacja czyli opis słowny ważnych informacji wizualnych, takich jak przebieg akcji, wygląd bohaterów, wnętrz. Pozwalają one niewidomym śledzić akcję filmu i zrozumieć, co dzieje się na ekranie. Do tej pory mogli jej wysłuchać tylko w internecie na stronie audiodeskrypcja. Pomimo tego jest jeszcze wiele do zrobienia, by życie niewidomych stało się po prostu takie „zwykłe” jak widzących.

Renata Jurowicz

 

Warto żyć

Armand śpiewa, to bas baryton, jego życie to koncerty i przede wszystkim rodzina. Od prawie 20 lat jest niewidomy. Ks. Stanisław został duszpasterzem w jednej z kaliskich parafii. Groziła mu całkowita utrata wzroku. Wybrali w życiu coś innego, ale łączy ich jedno. Nie ominęły ich trudne chwile, problemy ze wzrokiem. Pewnie nieraz zastanawiali się, jak żyć.

 

Kiedy ich słucham, wiem, że w każdym momencie życia może nas spotkać coś niespodziewanego, trudnego. Ale zawsze obok lęku można i trzeba mieć nadzieję. I jeszcze jedno, że widzieć w życiu to nie znaczy mieć zdrowe oczy. Niewidomy też widzi. 

 

Ks. Stanisław i siatkówka

- Problemy z moim wzrokiem były dość poważne, dlatego że przed laty straciłem ostrość widzenia na jedno oko. Siatkówka się odkleiła. Jak mówią, operacja się udała, a pacjent nie widzi - opowiadał ks. kanonik Stanisław Stasiak, proboszcz parafii pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Kaliszu. Później z czasem potrzebował okularów korekcyjnych minus 14 dioptrii, do tego doszła zaćma. - Stwierdzono też kłopoty z siatkówką tego niby zdrowego oka. Lekarz dawał mi szansę 10 procent, że może się udać wymiana soczewki – mówił ks. Stasiak. Wiedząc o tym nie poddawał się i szukał pomocy gdzie indziej, tak jak wielu niewidomych, którzy nie opierają się tylko na jednej diagnozie. Bo może coś jeszcze można zrobić, by choć trochę widzieć. - Wystraszyłem się, udałem się do innego lekarza, też to potwierdził – powiedział ks. Stanisław. Czekała go operacja siatkówki, zabieg wymiany soczewki. - Operacja była przeprowadzona przez prof. Andrzeja Mierzejewskiego, w Kaliszu. Zaraz po zabiegu powiedział mi, że wszystko jest dobrze, żebym się nie martwił. Nie zdejmowałem opatrunku przez jakiś czas – kontynuował. Efekt operacji był wspaniały. Warto było ryzykować. - Wcześniej nie mogłem bez okularów poznać kogoś siedzącego czy stojącego koło mnie, a wówczas widziałem bardzo dobrze długi korytarz i osoby. Wrażenie było niesamowite, chociaż przed zdjęciem opatrunku był ogromny lęk, czy będę w ogóle widział – dzielił się ks. Stasiak. Czas  oczekiwania nie był łatwy. - W końcu pogodziłem się. Jak nie będę widział, to wezmę laseczkę do ręki i będę spacerował w Domu Jana Pawła II w Ostrowie i jakoś będę żył. Ale stał się, powiedziałbym cud. Teraz mam do jazdy samochodem okulary minus 1,5, a do czytania plus 1. Nie miałem takiego oka od dziecka, bo okulary noszę od szóstego roku życia – mówił ks. Stasiak przyznając, że słaby wzrok utrudniał mu pracę duszpasterską, choć starał się być pogodny, pogodzony ze wszystkim. Prosił parafian, by modlili się za niego. - Potem ludzie wokół mnie byli mile zaskoczeni, bo wcześniej widzieli, jak męczyłem się przy ołtarzu, a później czytałem bez okularów Mszał, czy czytania z Lekcjonarza. – dodał Ks. Proboszcz, który nie poddał się w trudnych chwilach.

 

Muzyka i śpiew

Historia niewidomego Armanda Perykietko rozpoczęła się w 1985 roku. Zdał maturę w liceum samochodowym. Pracował w gospodarstwie rybnym swojego ojca. Już w szkole średniej lekarze wykryli u niego zwyrodnienie barwnikowe siatkówek. Wiedzieli, że straci wzrok. On nie wierzył, ale zastanawiał się co mógłby w życiu robić. W 1992 roku wzrok bardzo mu się pogorszył. Przestał rozpoznawać twarze. Nie mógł pisać, dlatego zaczął uczyć się brajla. - Wszyscy mi się pytają, czy ja już się pogodziłem z moim kalectwem. Mówię im, nie, ja się nigdy z tym nie pogodzę – powiedział pan Armand. Jednak mówiąc o utracie wzroku podkreślał, „że można nauczyć się z tym żyć”. Punktem zwrotnym w jego życiu było przesłuchanie w szkole muzycznej. Wtedy dowiedział się, że ma talent i powinien szkolić swój głos. - Jeszcze nie myślałem, że będę żył ze śpiewania. Powiem tak: jeśli człowiek przestaje widzieć zaczyna się skupiać na świecie dźwięku i on zaczął być dominujący. Muzyka zaczęła mnie wciągać – kontynuował. Udało mu się skończyć Średnią Szkołę Muzyczną II stopnia w Gorzowie Wielkopolskim w klasie śpiewu solowego. Nie spodziewał się wtedy, że już niedługo rozpocznie się jego kariera i koncerty w całej Polsce i nie tylko. - Później 11 września 2001 roku, to pamiętna data. Wtedy był nagrywany program „Droga do gwiazd” i mój występ. Byłem chyba jedyną osobą niepełnosprawną, która wystąpiła w tym programie. Miałem pochlebne recenzje, jednak nie przeszedłem do następnej tury. Ale cały kraj mnie oglądał – cieszył się pan Perykietko.

 

Niełatwa miłość

Jednak ważniejsza niż muzyka była i jest dla niego rodzina. - Poznaliśmy się w październiku w 1992 roku. Byliśmy razem we wspólnocie religijnej w Odnowie na trzydniowych rekolekcjach. Można powiedzieć, że była to ręka Opatrzności, palec Boży, który nas złączył ze sobą – wspominała pani Elżbieta, żona Armanda. - Miłość nie była łatwa, bo kalectwo było dużą barierą. Armand z tym się zmagał, bo niedawno stracił wzrok. Dla mnie też nie było to łatwe do zaakceptowania. Bardzo wiele osób odradzało mi ten związek – mówiła. Zwyciężyła ich miłość, choć nie brakowało momentów kryzysowych. - Jednak Opatrzność Boża czuwała i zdecydowała, że powinniśmy być razem – dodała z radością. - Starałam się okazać mu dużo uczucia i ciepła.  Można powiedzieć, że jesteśmy dla siebie stworzeni – podkreśliła pani Ela. Teraz są razem już ponad 16 lat. W podróż po ślubie pojechali do Włoch z duszpasterstwem z Gorzowa. Udało im się i byli na audiencji u Ojca Świętego. Z tego wydarzenia oprócz wspomnień pozostały fotografie z Janem Pawłem II. - Nigdy nie zapomnę ciepła, które emanowało od Ojca Świętego. Miałem ogromną łaskę spotkać go osobiście. Nigdy nie myślałem, że mógłbym w tym momencie odzyskać wzrok. Pan Bóg nie zsyła takich cudów, jako taki hokus-pokus – wyjaśniał pan Perykietko. W czasie spotkania z Ojcem Świętym otrzymał inną łaskę. - Potem miałem siłę nieść swój krzyż, swoje kalectwo na dalsze lata – mówił szczerze. Choć bywały trudne chwile, ale wychodził z nich zwycięsko. Jak podkreślała pani Elżbieta jej mąż może być przykładem dla ludzi niewidzących sensu życia, że jednak warto walczyć.

Państwo Perykietko mają dwie córki. Najpierw adoptowali Sarę. Potem po 13 latach małżeństwa, w 2007 roku pojawiła się Emilka. To był dla nich cud. - Emilka lubi, jak ją łaskoczę, podrzucam. Chyba do końca nie wie, że tata nie widzi – dodał tata, który chciałby zabrać Emilkę na spacer, huśtawki. Teraz to nie jest możliwe. Ale cały czas ma nadzieję, że jeszcze kiedyś zobaczy otaczający go świat. - Mam sny, w których widzę osoby, które kiedyś widziałem i one mają twarze, uśmiechają się, mrugają do mnie. Natomiast osoby, które poznałem jako niewidomy są tylko głosem. Proszę mi powiedzieć, czy 20 lat temu ktoś pomyślałby o tym, że będzie możliwy przeszczep ręki, całej dłoni? No nie. Mam nadzieję, że za 5, 10 lat medycyna pójdzie na tyle daleko, że coś wymyślę i będę mógł zobaczyć Emilkę, Elę, Sarę – podkreślał.

Pomimo kalectwa to pan Armand utrzymuje rodzinę. - Mąż utrzymuje się ze śpiewania i ma rentę inwalidzką. Jeździ po Polsce i śpiewa – wyjaśniała pani Elżbieta.  - Myślę, że my, niepełnosprawni artyści jesteśmy postrzegani jako artyści, ale trochę drugiej kategorii. Nie ma nas na prestiżowych konkursach, mam na myśli Opole i Sopot. Chciałbym dożyć takich czasów, żeby nas traktowano na równi z pełnosprawnymi – dodał pan Perykietko. Swój talent, głos, wrażliwość, ciepło w głosie traktuje jak dar dany mu przez Boga zamiast widzenia. - Jak patrzę na swoje życie, na to, co się stało, to widzę w tym taką harmonię. Tak Pan Bóg zaplanował moje życie. Nie przypadkowo spotkaliśmy się z Elą, później trafiła do nas Sara i urodziła się Emilka. To ma głęboki sens – podkreślał dalej. Sam pełen nadziei stara się dawać ją innym. - Często na koncertach podchodzą do mnie ludzie i mówią: panie Armandzie, ja już byłem cztery razy na pana koncercie i jeszcze przyjdę. – wspominał śpiewak. - Wtedy czuję taką dumę, że mi się udało, że kolejny raz przekonałem kogoś do tego, że nie jestem gorszy, że dałem temu człowiekowi odrobinę nadziei. Pokazałem, że można żyć pomimo takiego trudnego kalectwa, żyć normalnie, pełnią życia, że warto żyć.

Renata Jurowicz

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!