TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 28 Marca 2024, 19:26
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

W dawnym Damaszku

W dawnym Damaszku

Damaszek, położony dziś na obszarze rozdzieranej wojną domową Syryjskiej Republiki Arabskiej, jest jednym z najstarszych stale zamieszkanych miast Bliskiego Wschodu i całego świata. Ta historyczna metropolia jest bardzo często wzmiankowana na kartach Pisma Świętego.

Miasto leży nad rzeką Barada, w pobliżu gór Antylibanu i u stóp wyniosłej góry Kasjun. Znajduje się na terenie żyznej oazy Ghouta, której wody dostarcza nie tylko rzeka Barada, ale także wilgotne powietrze napływające znad Morza Śródziemnego. Najstarsze osady w dolinie rzeki Barada istniały już w neolicie, około dziewięć tysięcy lat przed Chr. Były to małe wioski rolnicze, wznoszone przez osadników, którzy zatrzymywali się w tutejszej oazie.


Po raz pierwszy
Przez kilka tysięcy lat na tym obszarze dominowały małe, rozproszone osady. Mieszkańcy uprawiali tu zboże i drzewa owocowe, a także hodowali zwierzęta. Dopóki miejscowi nie opanowali lepszych technik uprawy roli i irygacji, większe osady nie miały prawa rozwinąć się na tym obszarze leżącym na pograniczu suchego stepu i gór. W III tysiące przed Chr. region późniejszego Damaszku i oazy Ghouta leżał nieco na uboczu szlaków handlowych i nie wzbudzał większego zainteresowania ówczesnych potęg. W początkach II tysiąclecia przed Chr. egipskie teksty wspominały już o regionie Upe, położonym w dolinie rzeki Barada. W XV wieku przed Chr. region podbili Egipcjanie, którzy włączyli go w skład swoich bliskowschodnich posiadłości.
Zapiski dotyczące kampanii wojennych faraona Totmesa III (1479-1425 przed Chr.) po raz pierwszy wymieniają nazwę Tamsqu, czyli Damaszku. Korespondencja dyplomatyczna faraonów, czyli tzw. Listy z Amarny wspominają o władcy Damaszku imieniem Birjawaza. Damaszek stał się głównym lokalnym centrum i wszedł w skład sieci dalekosiężnego handlu i kontaktów, która rozwijała się w we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego w późnej epoce brązu (ok. 1550-1200 przed Chr.). Kiedy władza Egiptu w Lewancie uległa znacznemu osłabieniu, Syria wraz z Damaszkiem przeszła pod władzę imperium pochodzącego z Azji Mniejszej ludu Hetytów około 1340 roku przed Chr. Około 1259 roku przed Chr., po wielkiej bitwie pod Kadesz, Damaszek znów powrócił pod władzę egipskich faraonów. Faraon Ramzes II oddawał cześć miejscowym bóstwom i coraz bardziej doceniał strategiczne znaczenie Damaszku, którego okolice były bogate w surowce, takie jak drewno z gór Antylibanu i różne wyroby rzemieślnicze.
Kariera Damaszku
Jednak prawdziwie wielka kariera Damaszku jako ważnego ośrodka politycznego i gospodarczego rozpoczęła się dopiero w epoce żelaza (1200-550 przed Chr.). Kiedy na skutek serii wojen i migracji w XII wieku przed Chr. upadły wielkie mocarstwa epoki brązu, dla państewek i miast dotychczas położonych na peryferiach cywilizowanego świata otworzyła się wielka szansa na rozwój. Stare, bogate miasta upadły, robiąc miejsce dla nowych ośrodków. Zmienił się też układ szlaków handlowych. Damaszek, leżący za barierą gór oddzielających śródziemnomorskie wybrzeże od wnętrza lądu, uniknął większych zniszczeń.
Tymczasem Syrię opanowali Aramejczycy, koczownicze plemiona mówiące językiem zachodniosemickimi. Stopniowo przejmowali władzę nad tutejszymi miastami i terenami wiejskimi. Około 1000 lat przed Chr. Aramejczycy w końcu osiedlili się na stałe w Lewancie i zaczęli tu tworzyć własne państwa. Jedno z nich powstało właśnie wokół Damaszku. Aramejskie plemiona zajęły te tereny w XI wieku przed Chr. Szybko zasiedlili obszar oazy i rozwinęli uprawę roli na większą skalę niż dotychczas. Skonstruowali bardzo wydajny system irygacyjny, który sprawił, że oaza stała się kwitnącym ogrodem. Około 965 roku przed Chr. miasto zajął niejaki Ezron, wygnany aramejski książę z północy, który założył własną dynastię. Powstało nowe państwo, nazywane Aram - Damaszek, które szybko opanowało obszary południowej Syrii i stało się groźnym sąsiadem północnego Królestwa Izraela. Król Aramu - Damaszku, Hazael (842-800 przed Chr.) pokonał królów Izraela i Judy oraz zdobył miasto Gat. Swoje zwycięstwa opisał później na słynnej steli z Tell Dan. Z powodzeniem odpierał ataki wojsk Imperium Asyryjskiego. W tym czasie Damaszek był już wielkim i bogatym ośrodkiem handlowym. Docierała tu jedna z odnóg Szlaku Kadzidlanego, łączącego Lewant i Mezopotamię z południową częścią Półwyspu Arabskiego, skąd transportowano wonności, przyprawy i barwniki. Z Egiptem łączyła Damaszek Droga Królewska, przebiegająca od Delty Nilu, przez Półwysep Synaj, Akabę i Transjordanię. Droga zwana Via Maris biegła z Egiptu przez wybrzeże Palestyny, Galileę, docierając do Damaszku. Szlaki wiodące na północ łączyły miasto z Palmyrą, Mezopotamią i Anatolią. Jak poświadcza Księga Ezechiela, mieszkańcy Damaszku handlowali też z miastami fenickimi, w tym z Tyrem: (…) Damaszek prowadził z tobą handel dzięki mnogości twoich wyrobów i mnogości twego wszelakiego bogactwa: wino z Chelbon i wełnę z Sachar [w zamian ci dostarczano]. (…)” (Ez 27, 18). Na tutejszych rynkach pojawiały się towary z bardzo dalekich krajów. Zasięg miasta znacznie się rozszerzył, a miejscowi władcy wznieśli tu pałac królewski i świątynię boga burzy Hadada.

Marginalny ośrodek imperium
Aramejczycy z Damaszku organizowali opór państw Lewantu przeciw Asyrii, ale w końcu musieli ulec. W 727 roku przed Chr. król asyryjski Tiglatpilesar III zdobył miasto i włączył je do swojego imperium. Miasto stało się głównym ośrodkiem handlu arabskimi przyprawami, kadzidłem i wonnościami. W 572 roku przed Chr., już po upadku Asyrii, Damaszek przeszedł pod kontrolę Imperium Nowobabilońskiego, by po kilkudziesięciu lat stać się częścią perskiego imperium Cyrusa Wielkiego (w 539 r. przed Chr.). Miasto znów stało się kulturową peryferią. Pozostało jednak bogatym ośrodkiem handlu. W 330 roku przed Chr. kontrolę nad miastem przejęła macedońsko-grecka armia Aleksandra Wielkiego. Po jego śmierci o Damaszek walczyły nowe imperia Seleukidów z Mezopotamii i Lewantu i Ptolemeuszy z Egiptu. W III wieku przed Chr. miasto pozostawało marginalnym ośrodkiem imperium Ptolemeuszy.
W II wieku przed Chr. Damaszek stał się częścią państwa Seleukidów, za sprawą zwycięskich kampanii Antiocha III. W mieście zamieszkali w nim greccy osadnicy. Stało się ono w ten sposób typową hellenistyczną metropolią. W 64 roku przed Chr. Syrię podbiły wojska rzymskie Pompejusza Wielkiego, które zajęły także Damaszek. W 23 roku przed Chr. Damaszek i jego okolice przeszły pod władzę dynastii Heroda Wielkiego, któremu darował miasto cesarz August. To na drodze pod Damaszkiem faryzeusz Szaweł z Tarsu nawrócił się i stał się Pawłem, Apostołem Narodów. Został zresztą przyjęty przez chrześcijan zamieszkujących w tym mieście . W II wieku przed Chr. Damaszek stał się wielką rzymską metropolią i jednym z najważniejszych ośrodków chrześcijaństwa. Z Damaszku pochodzili papieże Jan V i Grzegorz III. W czasach późnej starożytności Damaszek pozostawał pod władzą Cesarstwa Wschodniorzymskiego. W wrześniu 634 roku po Chr. miasto zdobyły muzułmańskie wojska Chalida ibn al Walida. Odtąd Damaszek stał się jednym z najważniejszych miast świata islamu.

Szymon Modzelewski

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!