Verdi geniusz włoskiej opery

Verdi doprowadził rozwój opery do ostatecznego kresu. Wszystkie bowiem włoskie opery skomponowane później, są w najlepszym razie naśladownictwem tego, co osiągnął Verdi. Doskonale wiedział, jak wyrazić uczucia i dramatyczne napięcia w pięknej melodii.  Arie, które kochamy, takie jak La donna è mobile z „Rigoletta”, charakteryzują się naturalnością i prostotą. Muzyka Verdiego rozbrzmiewa nie tylko w teatrach operowych. Ileż młodych par kroczy przez kościelne nawy przy akompaniamencie Wielkiego Marsza z „Aidy”, nie zważając na to, że w teatralnych inscenizacjach tego marszu występują słonie i żyrafy.

W małej wiosce La Roncole, niedaleko Busseto 10 października 1813 roku na świat przyszedł Giuseppe Verdi. Carlo, ojciec kompozytora, był oberżystą, a matka córką oberżysty z sąsiedniej miejscowości. Młody Peppino pomagał zatem w oberży i grał na organach w małym kościele stojącym sto metrów od miejsca, gdzie się urodził. Gdy miał 12 lat, pobierał lekcje kontrapunktu i kompozycji u organisty z Busseto. Finansowo wspierał go Antonio Barezzi, zamożny sklepikarz i gorzelnik, który założył Towarzystwo Filharmoniczne. Po śmierci Barezziego, Verdi powiedział: „Zawdzięczam mu absolutnie wszystko”. Gdy Verdi miał 19 lat, ubiegał się o przyjęcie do konserwatorium w Mediolanie, ale został odrzucony, ponieważ był za stary i nauczył się niewłaściwej techniki pianistycznej. Mając finansowe wsparcie ze strony Barezziego, Verdi kształcił się prywatnie u Vincenza Lavigny, znaczącego kompozytora, który odnosił sukcesy w La Scali. Po prywatnych studiach Verdi mógł być mianowany na dobrze płatne stanowisko organisty katedry w Monzie, zdecydował się jednak wrócić do Busseto jako miejscowy dyrygent. Tutaj poślubił Ghitę Barezzi, a dziewięć miesięcy po ślubie urodziła się córka Virginia, a następnie syn Icilio. Niestety jest to bardzo trudny i tragiczny okres w życiu kompozytora. Po siedemnastu miesiącach umiera córka, następnie wystawienie opery „Oberto” w La Scali nie przynosi oczekiwanych pieniędzy, wkrótce Ghita nagle umiera, a niedługo po niej także jego syn. Po kilku latach następuje przemiana w życiu kompozytora, otrzymuje libretto do opery „Nabucco”, szczególnie spodobała się Verdiemu pieśń Hebrajczyków Va, pensiero z jej tęsknotą do wolności. Wiosną 1842 roku w La Scali odbyła się premiera „Nabucca”, która była triumfem. Kiedy następnej jesieni „Nabucco” został wznowiony, zagrano go aż 57 razy; jeszcze nigdy w historii La Scali nie wznowiono tyle razy żadnej opery. Verdi solidaryzował się z ruchem zmierzającym do usunięcia Habsburgów z Italii. W 1847 r. przedstawienie „Nabucca” niemal wywołało rozruchy w Mediolanie i dyrygentowi A. Marianiemu groziło więzienie za podżeganie do buntu.

Verdi pisał także muzykę religijną. Znał dobrze muzykę sakralną, w tym chorał gregoriański. Wielkimi arcydziełami, w których kompozytor połączył właściwy sobie styl operowy ze stylem muzyki religijnej, są: Requiem (ta Msza wielokrotnie wykonywana, była przez publiczność przyjmowana entuzjastycznie, nie milknącymi brawami), Stabat Mater, Te Deum, Ave Maria.

 W styczniu 1901 roku kompozytor doznał kolejnego wylewu. Upadł, próbując zapiąć kamizelkę. Żył jeszcze kilka dni. Pochowano go obok Giuseppiny (drugiej żony) na mediolańskim Cimitero Monumentale. Według szacunkowych obliczeń żegnało go dwieście tysięcy ludzi. Miesiąc później ciała Verdiego i jego żony przeniesiono do Casa di Riposo. Konduktowi towarzyszyło 300 tysięcy żałobników. Tłum cicho śpiewał Va, pensiero. Gdybyśmy zapytali: jakie cechy można wyróżnić w muzyce Verdiego, trzeba wymienić przynajmniej trzy: szczerość, prostotę i dramatyzm.

ks. Jacek Paczkowski