TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 19 Marca 2024, 07:52
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

U Królowej Aniołów - Skalmierzyce

U Królowej Aniołów 

perly

Nową serię zatytułowaną „perły architektury sakralnej diecezji kaliskiej” chciałbym rozpocząć kościołem wyjątkowym. Wyjątkowym nie tylko dla mnie, chociaż widzę go praktycznie każdego dnia, ale także dla wszystkich innych zainteresowanych tego typu zabytkami. Składa się na to jego historia, ludzie, którzy tu się modlili, architektura oraz zupełnie unikatowy wizerunek Matki Bożej Skalmierzyckiej, Królowej Aniołów.

Pierwsze pisane wzmianki o skalmierzyckiej parafii pojawiają się w 1343 roku. Skalmierzyce były wówczas wsią dotacyjną proboszczów gnieźnieńskich. Jak podają źródła, w roku 1579 osada liczyła około 10 gospodarstw, w tym karczmę i rzemieślnika. Potwierdzają one istnienie w tym  okresie drewnianego kościoła. Około 1600 roku miejscowy proboszcz gnieźnieński  Piotr  Tylicki,  późniejszy biskup krakowski, w miejscu starego kościoła wybudował nowy, również drewniany. Kilkanaście lat później dobudowano do niego murowaną, późnorenesansową kaplicę Matki Boskiej. W 1643  roku świątynia została konsekrowana przez sufragana gnieźnieńskiego Jana Madalińskiego. W 1791 roku rozebrano drewnianą nawę zmieniając budulec na bardziej trwałą cegłę. Jednocześnie od strony południowej dodano murowaną kaplicę św. Józefa, przez co kościół uzyskał obecną formę krzyża. W 1873 roku nastąpiła dalsza rozbudowa o część zachodnią i wieżę. 

Kaplica Matki Bożej w stylu późnorenesansowym jest najstarszą i zarazem najpiękniejszą częścią kościoła. Jej narodowy charakter przejawia się w polichromii przedstawiającej w narożnikach orły piastowskie i jagiellońskie. W zwieńczeniu stropu widnieje kaseton z medalionem MB. otoczony napisem „Gwiazdo Morska o Maryjo Królowo Korony Polskiej nie opuszczaj nas”. Centralne miejsce w ołtarzu z drewna, bogato złoconym, zajmuje duży (104x154 cm) obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem Jezus pochodzący z około XV wieku, nieznanego artysty w stylu malarstwa włoskiego. W prawej dłoni Matki Bożej umieszczono berło – symbol władzy królewskiej. W tle widać postaci aniołów – stąd wziął się tytuł obrazu. Kult Maryi w Skalmierzycach datuje się od XV wieku. Dowodem otrzymanych za pośrednictwem wizerunku łaska są liczne wota. Najcenniejszym jest srebrny ryngraf z roku 1634 podarowany przez króla Władysława IV w podziękowaniu za zwycięstwo nad Turkami. Madonna i Jezus przybrani są w piękne kute w srebrze złocone sukienki zdobione motywami aniołów i kwiatów. Nad ich głowami umieszczone są korony złote wysadzane kamieniami szlachetnymi. Wnęki ołtarza wypełniają rzeźby świętych: Wojciecha i Stanisława bpa oraz Kazimierza i Wacława. W górnej części umieszczono obraz ukazujący chrzest Pana Jezusa w Jordanie udzielany przez Jana Chrzciciela. Mensę pokrywa płaskorzeźba w drewnie lipowym przedstawiająca „Ostatnią Wieczerzę” wg obrazu Leonarda da Vinci, dłuta miejscowego artysty ludowego Józefa Wawrzyńczaka z 1893 roku. Stalle w kaplicy z obrazami ukazują tajemnice Różańca i sceny symboliczne ze Starego Testamentu. 

Jeszcze przed rozbiorami Polski  do Skalmierzyc przybywały pielgrzymki z ziemi kaliskiej oraz innych regionów. Nawet w trudnych realiach zaborów: „nie zginęła jednak gorąca wiara okolicznego ludu silnie wierzącego, że Najświętsza Maryja Panna miłosierdzia swego i za naszych czasów nie skąpi w Skalmierzycach, dlatego dzisiaj garnie się tam lud wierny z bliska i daleka mimo trudności przeszkód granicy rozbiorów. W dni odpustowe przybywają pobożni pątnicy z Kalisza, Odolanowa i z innych miejscowości w poważnej liczbie 4000”. 

Chyba najwięcej wiernych zebrało się tutaj
4 września 1966 roku. Jest to data niezwykłej wagi dla tego kościoła, bowiem wtedy cudowny wizerunek Matki Bożej został korowany przez samego Ks. Prymasa Stefana Wyszyńskiego. W swoich zapiskach Ks. Prymas tak zapamiętał koronację: „Wśród tłumów przechodzimy do świątyni, skąd wynosimy procesjonalnie obraz Matki Bożej. Jest to bardzo piękny i cenny obraz czczony tutaj od wieków, przykryty piękną suknią ze srebrnej blachy. Wśród wielkich rzesz, wśród których widzieliśmy grupy w strojach regionalnych, przeniesiono obraz na pięknie urządzone podium. Ktoś bardzo estetycznie rozwiązał tło dla obrazu. Na przód grupy stanowe i rolnicy składali „dary żniwa”. Arcybiskup Baraniak wygłosił przemówienie o czci Matki Bożej w Wielkopolsce i ziemi kaliskiej. Kalisz zwykle gromadzi się w Skalmierzycach bardzo tłumnie”.  Trzeba zaznaczyć, iż ta historyczna koronacja odbyła się mimo wielce niesprzyjającej atmosfery w stosunkach państwo – Kościół, objawiającej się jawnym prześladowaniem osób zaangażowanych w to wydarzenie.

Dzisiaj świątynia nadal przyciąga wiernych, którzy gromadzą się przed wizerunkiem maryjnym. Rola samego sanktuarium ostatnimi czasy zauważalnie rośnie, co jest także zasługą obecnego kustosza ks. Sławomira Nowaka, kojarzonego przede wszystkim jako kapelana motocyklistów.

Tekst i foto Aleksander Liebert

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!