Szafkowa Madonna

Szafkowa Madonna

W diecezji ełckiej czczona jest Matka Boża Sejneńska, nazywana też Maryją od Trójcy Świętej. Jej łaskami słynąca figura obecna jest w sanktuarium w Sejnach od ponad 400 lat. Na świecie znane są tylko cztery takie figury szafkowe Madonny.

Sejny położone są niedaleko granicy z Litwą. Miejscowym sanktuarium opiekują się dominikanie. Matka Boża w Sejnach nazywana jest nie tylko Matką Bożą Sejneńską, ale także łaskami słynącą, od Trójcy Świętej, Matką Wspomożenia Wiernych, Przemożną Orędowniczką. Liczne wota dziękczynne, mimo dwukrotnej kradzieży części z nich, świadczą, że wstawia się ona za swoimi dziećmi, które proszą o pomoc.

Maryja jest czczona w bazylice mniejszej pw. Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny. Wszystko zaczęło się kiedy właściciel tych ziem Jerzy Grodziński wybudował w 1602 roku drewniany kościół na wzgórzu, nad zakolem rzeki Sejny. Potem w Królewcu jego krewny kupił wystawioną na sprzedaż figurę Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Umieszczono ją w kościele pw. św. Jerzego, którym zajęli się dominikanie przybyli do Sejn.

Otwierana Maryja

Figura w Sejnach z cokołem, bez korony, mierzy 145 cm wysokości i jest misternie wyrzeźbiona w lipowym drewnie. Przedstawia Matkę Boską siedzącą na tronie, która z prawej strony trzyma Dzieciątko Jezus. Rzeźba typu szafkowego jest otwierana na boki, od szyi Matki Bożej aż do podstawy, tworząc płaszcz opiekuńczy, podtrzymywany rękoma Maryi. Wewnątrz płaskorzeźba wyobraża Boga Ojca siedzącego na tronie łaski, który trzyma krzyż z Jezusem Chrystusem. Nad głową Boga Ojca jest Duch Święty w postaci gołębicy. Na otwartych bokach płaszcza Matki Bożej widać namalowane 26 postaci różnych stanów, 13 po prawej i po lewej stronie. 

Figura powstała prawdopodobnie na przełomie XIV i XV wieku, w okresie pobytu Krzyżaków na ziemiach polskich. Być może należała wtedy do wystroju ołtarza polowego Krzyżaków. Obok Madonny sejneńskiej zachowały się jeszcze cztery tego typu figury w: Lubieszowie, Klonówce, Paryżu - Muzeum Cluny i Norymberdze - Muzeum Germańskie. Ks. prałat Złotkowski, prepozyt kapituły kolegiackiej sejneńskiej w książeczce „Figura łaskami słynąca Matki Boskiej i Kościół Sejneński” wydanej w 1938 roku, tak opisał figurę: „Głowa Matki nieco pochylona, łaskawie uśmiechnięta, włosy na głowie w tył spuszczające się. Dzieciątko w szaty własne przystojnie zawinięte. Statua pomalowana i w części złocona, nosi charakter gotyckiej rzeźby z delikatnymi draperiami. (...) Pod nogami Matki Boskiej księżyc, rogami w dół zwrócony, a pod nim jakoby w obłokach twarz duża bez zarostu, mająca oznaczać świat czy szatana”.

W murowanym kościele

Jak piszą gospodarze tego miejsca na portalu www.santes.com.pl/parafiasejny, „w 1610 roku dominikanie rozpoczęli budowę murowanego kościoła klasztornego. Jesienią 1619 roku, w uroczystej procesji wniesiono do tego kościoła cudowną figurę Matki Boskiej, którą umieszczono we wnęce głównego ołtarza. Była ona wyłożona brokatami, obramowana złoceniami i zwieńczona baldachimem z kosztownymi wisiorami. Później figurę obwieszano coraz to nowymi wotami. Na figurę nałożono złote korony przyozdobione drogocennymi kamieniami. Wykonano w srebrze płaskorzeźby sześć aniołków, z których pierwsza para podtrzymywała koronę Matki Boskiej, druga baldachim, a trzecia para klęczących ze świecami aniołków, była ustawiona u podstawy figury.
W 1720 roku przeor Franciszek Kosiewski przyozdobił figurę srebrną sukienką, z bogato zdobionymi motywami kwiatowymi i złoceniami. Sprawiało to wrażenie, jakby Maryja była w pozycji stojącej. W tym też okresie Matce Bożej trzymającej w lewej dłoni jabłko - zawieszono kosztowny różaniec - jeden z symboli zakonu dominikanów”.

Korony dla Pani w Sejnach

W 1881 roku staraniem bpa Piotra Lubicza - Wierzbowskiego, dobudowano kaplicę – od północnej strony katedry, z wejściem od prawej bocznej nawy. Kaplica została wyposażona w renesansowy ołtarz z kolumnami. Rok później umieszczono tam figurę Matki Bożej. Wielu twierdzi, że w czasie l wojny światowej Pani Sejneńska ochraniała kościół. Kiedy w roku 1925 z figury zdjęto srebrne blachy płaszcza Matki Boskiej, usunięto farby, podkłady gipsowe i nie tylko, okazało się, że wnętrze figury - płaskorzeźba i malowidła 26 postaci, zachowały się bez większych uszkodzeń. Figura została zakonserwowana i pomalowana, złocenia wykonano dukatowym złotem. Po II wojnie światowej, w latach 1966 - 1974 kolegiata sejneńska została poddana gruntownej renowacji. Figurę Matki Boskiej odnowiono w Pracowni Konserwacji Zabytków w Warszawie. Papież Paweł VI bullą w 1973 roku udzielił pozwolenia na koronację figury koronami papieskimi. Rozpoczęto nowennę przygotowawczą, którą zakończyła uroczystość 6 września 1975 roku. Następnego dnia odbyły się uroczystości koronacyjne. Głównym celebransem był metropolita krakowski kard. Karol Wojtyła, a homilię wygłosił Prymas Polski kard. Stefan Wyszyński.

Tekst Renata Jurowicz