Św. Cecylia - patronka muzyki kościelnej
22 listopada Kościół wspomina św. Cecylię, której imię - według „Złotej legendy” wywodzi się od określenia „Caeli Lilia” (lilia niebios). Należy ona do najsłynniejszych męczennic Kościoła rzymskiego. Kult św. Cecylii szeroko się rozpowszechnił, a od czasów średniowiecza jest ona patronką muzyki kościelnej.
Historycznie nie znamy szczegółów z jej życia i męczeństwa. Zasadniczym dokumentem, jaki posiadamy odnośnie Świętej jest opis jej męczeństwa i śmierci z V wieku, oparty jednak na wcześniejszej tradycji. Przyszła na świat na początku III wieku. Pochodziła ze szlachetnego rodu rzymskiego Cecyliuszy. Została razem ze swoim narzeczonym Walerianem i bratem jego Tyburcjuszem, których wcześniej papież Urban nawrócił i ochrzcił, ścięta (za rządów prefekta Turcjusza Almachiusza). Cecylia, którą starano się poprzednio udusić gorącymi oparami, przeżyła i została wydana katowi. Ten na widok tak pięknej i młodej osoby nie miał odwagi zabić ją mieczem. Trzy razy uderzył ją i nie zdołał jej zabić. Krew płynącą z szyi zabrali chrześcijanie jako relikwie. Po trzech dniach oddała Bogu ducha. Za czasów papieża Paschalisa (+ 824) znaleziono jej grób w katakumbach św. Kaliksta, obok krypty papieży. Ten sam papież kazał jej ciało wraz z ciałem św. Waleriana, jego brata św. Tyburcjusza i św. Urbana I, papieża przenieść do bazyliki św. Cecylii na Zatybrzu wystawionej ku jej czci w IV wieku. Przy odnawianiu tego kościoła przez kard. Sfondrato w 1599 roku odnaleziono szczątki św. Cecylii i innych świętych. Jako patronka muzyki znana jest św. Cecylia dopiero w wiekach średnich. Pierwsze ślady kultu liturgicznego Świętej męczennicy zawiera Sakramentarz leoniański z V wieku, gdzie znajduje się pięć formularzy mszalnych z własnymi prefacjami. Przyczyną wybrania jej na patronkę muzyki była (błędnie tłumaczona) antyfona z oficjum o św. Cecylii cantantibus organis, inni powołują się na legendę, która głosi, że Święta grała na organach. Jest to prawdopodobne, gdyż w tym czasie organy wodne były znane już w Rzymie, choć należały do wielkiej rzadkości. Święto jej 22 listopada było w średniowieczu nakazanym i okazją do koncertów i festynów muzycznych.
Ku jej czci powstawały bractwa i towarzystwa muzyczne: w 1584 roku powstało w Rzymie Fraternitá dedi musici, których patronami była Matka Boska oraz święci Grzegorz i Cecylia. Kontynuacją tego bractwa jest istniejąca do dziś Akademia św. Cecylii. W Londynie istniało w latach 1785-1861 Caecilian Society. W 1868 roku bawarski muzyk Franz Xaver Witt założył w Bamberdze Ogólnoniemieckie Towarzystwo im. św. Cecylii, które kształci muzyków do pracy w kościele oraz wydaje literaturę i muzykę kościelną. Dążyło ono do odnowienia prawdziwej muzyki kościelnej poprzez oczyszczenie liturgii z elementów świeckich i przywrócenia w niej chorału gregoriańskiego oraz polifonii Szkoły Rzymskiej. Rychło ruch cecyliański rozszerzył się na cały Kościół powszechny.
W sztuce polskiej postać św. Cecylii występuje rzadko. Jest to m. in. posążek renesansowy w kościele św. Idziego w Krakowie, obraz namalowany przez Guercina w katedrze poznańskiej, czy XVII-wieczny obraz ołtarzowy w kościele parafialnym w Janowie Lubelskim, który przedstawia scenę koronowania Cecylii i Waleriana wiankami róż. Ku jej czci układano specjalne ody (Purcell, Haendel).
ks. Jacek Paczkowski
Komentarze
Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!