Spowiedź i Komunia Wielkanocna

Prawo kanoniczne
Spowiedź i Komunia Wielkanocna

W okresie Wielkiego Postu w wielu parafiach odbyły się rekolekcje parafialne i szkolne, podczas których duszpasterze między innymi zachęcają do skorzystania z sakramentu pokuty i pojednania. Jest to starożytna tradycja Kościoła, by szczególnie w czasie Wielkiego Postu jak najwięcej osób wierzących przystąpiło do sakramentu pojednania z Bogiem i ludźmi.
Obowiązek spowiedzi jest nakazem prawnym Kościoła, który stanowi swego rodzaju „plan minimum” dla każdego katolika i jest zawarty w drugim przykazaniu kościelnym, które brzmi następująco: „Przynajmniej raz w roku należy przystąpić do sakramentu pokuty”. Ogłoszony w 1992 roku przez Jana Pawła II Katechizm Kościoła Katolickiego zawiera sformułowanie: „Każdy wierny jest zobowiązany przynajmniej raz w roku spowiadać się ze swych grzechów” (KKK 2042). Natomiast Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 roku zobowiązuje wiernych do spowiedzi z grzechów ciężkich (por. kan. 988 §1), a zaleca spowiedź z grzechów powszednich (por. kan. 988 §2). I zaraz potem prawodawca powszechny w aktualnym Kodeksie stanowi, że: „Każdy wierny, po osiągnięciu wieku rozeznania, obowiązany jest przynajmniej raz w roku wyznać wiernie wszystkie swoje grzechy ciężkie” (kan. 989). Zatem sformułowania z Przykazań kościelnych, Katechizmu Kościoła i Kodeksu są bardzo podobne i „plan minimum” określają jako coroczną spowiedź katolika ze wszystkich grzechów ciężkich.
Jednak nie pada w tym kontekście sformułowanie, iż spowiedź ta musi dokonać się w takim, czy innym czasie lub okresie liturgicznym. Skąd wynika zatem przekonanie, że w przykazaniu przynajmniej corocznej spowiedzi wiernych jest mowa o spowiedzi w okresie wielkanocnym? Otóż trzecie przykazanie kościelne oraz Katechizm Kościoła Katolickiego stwierdzają identycznie, że „Każdy wierny jest zobowiązany przynajmniej raz w roku na Wielkanoc przyjąć Komunię Świętą” (KKK 2042) . Podobny nakaz zawiera aktualny Kodeks Prawa Kanonicznego w kan. 920 §2. Trzecie przykazanie kościelne zawiera więc dwa elementy, a mianowicie wymaga, by przynajmniej raz w roku przyjąć Komunię Świętą oraz ściśle określa okres wielkanocny jako właściwy do jej przyjęcia. Skoro tak, to znaczy, że minimum jedna Komunia Święta w roku, wynikająca z trzeciego przykazania, winna mieć miejsce w okresie wielkanocnym. Natomiast minimum jedna spowiedź w roku może być przeżyta w jakimkolwiek innym czasie. Jednak Komunię Świętą można przyjąć tylko w stanie łaski uświęcającej. Zatem sakramenty spowiedzi i Komunii Świętej winny być przyjmowane przynajmniej raz w roku i w taki sposób, by Komunia miała miejsce koniecznie w okresie wielkanocnym. Stąd najlepiej wyspowiadać się w okresie Wielkiego Postu i regularnie przyjmować Eucharystię przynajmniej do Świąt Zmartwychwstania włącznie. Można oczywiście obydwa sakramenty przyjąć w okresie wielkanocnym. Oczywiście to jest niezbędne minimum, które papież Innocenty III wprowadził na Soborze Lateraneńskim IV w 1215 roku. Jednak dziś Kościół zachęca do częstego korzystania z obydwu sakramentów w ciągu całego roku, a Kodeks z 1983 roku pozwala nawet na dwukrotne przyjęcie sakramentu Komunii Świętej w ciągu tego samego dnia (por. kan. 917).
I ostatnia kwestia niniejszego zagadnienia: kiedy zaczyna się, a kiedy kończy okres wielkanocny? Okres wielkanocny precyzyjnie rozpoczyna się w Wigilię Paschalną, a kończy się w Niedzielę Zesłania Ducha Świętego, zatem trwa dokładnie 50 dni. Przed posoborową reformą liturgii uroczystość Zesłania Ducha Świętego miała swoją oktawę liturgiczną. Stąd okres wielkanocny kończył się osiem dni po Zesłaniu Ducha Świętego, a mianowicie w następną niedzielę, tj. Niedzielę Trójcy Przenajświętszej. Stąd wynikają do dziś istniejące pomyłki w określaniu ram okresu wielkanocnego, jakoby trwał do Niedzieli Trójcy.

ks. Zbigniew Cieślak