Pod skrzydłami Aniołów - Zduny

Kościołowi i parafii w Zdunach patronuje św. Jan Chrzciciel, ale pewnie czuwają nad nimi także aniołowie, wśród których jest Anioł Stróż ze zdunowskiego obrazu.

Na terenie naszej diecezji są dwie miejscowości o nazwie „Zduny”. To wieś niedaleko Opatówka i miasto położone siedem kilometrów od Krotoszyna, przez które przebiega droga krajowa łącząca Wrocław z Gnieznem. W tych Zdunach kościół i parafia powstały najprawdopodobniej z chwilą utworzenia miasta przez biskupa wrocławskiego Tomasza I w 1267 roku. Możliwe, że początki kościoła są jeszcze starsze i związane z pierwszym pozwoleniem księcia Bolesława Pobożnego na założenie miasta. Patronem drewnianej świątyni został nie tylko św. Jan Chrzciciel, ale i św. Jadwiga Śląska, czyli żona księcia Henryka I Brodatego kanonizowana właśnie w roku założenia Zdun. W 1657 roku wybudowano nowy kościół z trzema ołtarzami, do którego w XVII wieku ks. proboszcz Maciej Suchorski dobudował kaplicę pw. Aniołów Stróżów. 

Obecnie istniejąca murowana świątynia powstała za czasów dziekana krotoszyńskiego ks. proboszcza Antoniego Baczewskiego w 1719 roku. Po ponad dwudziestu latach z fundacji dziekana krotoszyńskiego ks. proboszcza Wojciecha Odorskiego do świątyni dobudowano kaplicę Opatrzności Bożej. W jej barokowym ołtarzu umieszczono obraz ze sceną dobrze znaną nam z Ewangelii, przedstawiającą cudowne rozmnożenie chleba przez Pana Jezusa. Oczywiście znalazło się w nim także symboliczne oko Bożej Opatrzności.

Natomiast, kiedy spojrzy się na barokowy ołtarz główny kościoła widać postać patrona parafii, czyli św. Jana Chrzciciela z symboliczną postacią Baranka Bożego. Powyżej, nad św. Janem króluje Najświętsza Maryja Panna na XVII-wiecznym obrazie Matki Boskiej Anielskiej. Natomiast po prawej i lewej stronie patrona świątyni umieszczono figury Świętych Piotra i Pawła.

Wydaje się, że kościół w Zdunach jest również pod specjalną opieką aniołów. Są one widoczne, a czasem ukryte w różnych miejscach. Są wszechobecne. W samym ołtarzu głównym Ksiądz Proboszcz zauważył ich prawie 40. Pojawiają się także m.in. z tyłu kościoła, gdzie umieszczona została empora chórowa z prospektem organowym z XIX wieku. To jej balustradę zdobią „starsze” anioły z XVII wieku. Podobną emporę z aniołami i balustradą można zobaczyć w kaplicy Opatrzności Bożej.

Na początku oprócz ołtarza głównego w świątyni ustawiono sześć bocznych ołtarzy pw.: Aniołów Stróżów, św. Jana Nepomucena, św. Kryspina i Kryspiana, Niepokalanego Poczęcia NMP, Matki Boskiej Bolesnej i św. Józefa. Do dzisiaj nie zachowały się ołtarze św. Kryspina i Kryspiana oraz Aniołów Stróżów zdemontowane w 50. latach XX wieku. Pozostał jednak obraz ukazujący Anioła Stróża prowadzącego dziecko. Kiedyś w zdunowskiej parafii obchodzono nawet odpust ku czci Świętych Aniołów Stróżów, obecnie szczególnie obchodzona jest uroczystość narodzenia św. Jana Chrzciciela w niedzielę przed lub po 24 czerwca i Opatrzności Bożej w pierwszą niedzielę lipca. W jednym z ołtarzy bocznych - Matki Bożej Bolesnej - znajduje się gotycka ludowa pieta pochodząca z przełomu XVI i XVII wieku. Ołtarz oczywiście wieńczą dwa anioły otaczające krzyż z koroną cierniową. W świątyni przez wieki czczony był również św. Józef, teraz jego ołtarz wyróżnia się bogatą ornamentyką. Mąż Maryi trzyma na rękach Dziecię Jezus w srebrnej koronie, a postacie otacza chór - oczywiście aniołów.

Wchodząc do świątyni warto również zobaczyć tryptyk z XVIII wieku, który tworzą konfesjonał, chrzcielnica przedstawiająca chrzest Jezusa w Jordanie i ambona nawiązująca do symboliki starotestamentowej związanej z Mesjaszem. Stary obraz z dawnego konfesjonału umieszczono w nowym nad głową spowiednika. Przedstawia on nauczanie Pana Jezusa i fragment z Pisma Świętego w języku łacińskim.

To co widać od razu po wejściu, to nie wszystko, co kryje w swoim wnętrzu zdunowska świątynia. W podziemiach kościoła pod nawą główną i kaplicą Opatrzności Bożej znajdują się krypty, w których pochowani zostali m.in. ks. Robert Kozik, Tekla z Morawskich z Konarzewa, fundatorka klasztoru Sióstr Miłosierdzia sprowadzonych przez ks. proboszcza Ludwika Jażdżewskiego w 1867 roku do Zdun i inne ważne dla parafii osoby. O części z nich świadczą tablice umieszczone na ścianach kaplicy Opatrzności Bożej i przejściach do niej. W świątyni upamiętniono również m.in. budowniczych kościoła i kaplicy, zmarłego w Dachau ks. Jana Pewniaka, a na zewnętrznym murze kościoła ks. proboszcza Bolesława Jaśkowskiego, pierwszego dowódcy powstańców wielkopolskich ze Zdun, rozstrzelanego w 1939 roku przez Niemców.

Przy parafii działa niepubliczne przedszkole istniejące od XIX wieku najpierw jako ochronka, czyli od momentu przybycia tu sióstr Miłosierdzia św. Wincentego a’ Paulo w czasie Kulturkampfu. Dlaczego w tym miejscu o nim wspominam? Związane jest ono z kościołem nie tylko poprzez parafię. W 1963 roku ochronka musiała zostać przeniesiona do zakrystii, gdzie zajęcia odbywały się do 1984 roku. Obecnie budynek przedszkola jest w trakcie remontu i to gruntownego. Jak mówi ks. proboszcz Krzysztof Śliczny ma ono być funkcjonalne i nowoczesne, by dzieci mogły się bawić i poznawać świat. Teraz uczęszczają do niego dzieci w wieku od 2,5 do 5 lat w dwóch grupach. Prowadzone są dla nich również zajęcia dodatkowe z elementami gimnastyki, logopedii, języka angielskiego i oczywiście katecheza. Dodam jeszcze, że dyrektorem przedszkola jest Proboszcz parafii.

Tekst Renata Jurowicz

Fot. Monika Rubas

Przedszkole parafialne w Zdunach - galeria