TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 19 Marca 2024, 12:47
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Pierwsze wspólnoty monastyczne

Pierwsze wspólnoty monastycznezakony

W ślad za pierwszymi pustelnikami oddalającymi się od zgiełku dnia codziennego, by w odosobnieniu trwać w zjednoczeniu z Bogiem, do miejsc ich pobytu i życia w ubóstwie, czystości i surowej ascezie, już pod koniec
III wieku zaczęło udawać się coraz więcej ludzi.

Jedni z nich przybywali tam ze zwykłej, ludzkiej ciekawości, bo chcieli na własne oczy zobaczyć świętych mnichów - anachoretów, którzy w pełni przyjęli do swych serc słowa Jezusa Chrystusa: „Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj, co posiadasz, i rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie, potem przyjdź i naśladuj mnie”.
Natomiast drudzy, i trzeba tu od razu dodać, że tych było znacznie więcej, po to, aby ich naśladować i - wyrzekając się przyjemności oraz wygód świata - wraz z nimi poszukiwać Boga i do Niego dążyć. Osiedlili się oni w pobliżu ich pustelni i mieszkali w jaskiniach, pieczarach lub niewielkich, prostych szałasach skleconych z gałęzi, a od swych „mistrzów - pustelników” uczyli się naśladowania Zbawiciela, modlitwy oraz różnorodnych praktyk ascetycznych (niekiedy bardzo surowych), mających pomagać im w pokonywaniu ludzkich słabości, namiętności i pokus. W ten sposób tworzyli oni pewnego rodzaju wspólnotę, chociaż każdy z nich mieszkał oddzielnie w swojej pustelni, sam modlił się i umartwiał ciało, a także troszczył o żywność dla siebie.
Za twórcę tego rodzaju pierwszych wspólnot mnichów - pustelników, określanych anachorecko-eremickimi, uważa się św. Antoniego, zwanego Wielkim, o którym wspomniano już w poprzednim numerze „Opiekuna”. Tu trzeba jednak dodać – uzupełniając wcześniejsze informacje – że Antoni żył w latach 250-356, pochodził z rodziny bogatych chłopów egipskich i w wieku dwudziestu lat zafascynował się ascetycznym ideałem chrześcijaństwa. Początkowo osiedlił się na skraju rodzinnej wioski Koma w Dolnym Egipcie, skąd wyruszał na wędrówki do różnych pustelników, od których uczył się życia w ubóstwie, czystości i ascezie. Później oddalił się od siedzib ludzkich i zamieszkał najpierw w ruinach fortecy Pispir nad Nilem, a potem w grocie u stóp góry Kolzim, gdzie zmarł licząc 105 lat. W obu tych miejscach wielokrotnie musiał znosić – jak informuje nas o tym jego żywot spisany około 360 r. przez św. Atanazego – liczne ataki ze strony szatana jawiącego się mu w różnych postaciach. Tam też, w pobliżu jego pustelni, osiedliło się w krótkim czasie wielu jego naśladowców, którzy wraz z nim – we wspólnotach zwanych ławrami – trwali na nieustającej modlitwie i kontemplacji Boga, w całkowitym wyrzeczeniu się siebie i przy zachowywaniu surowej ascezy. Dla obu tych wspólnot eremickich Antoni nie opracował jednak żadnej reguły, ani jakichkolwiek innych wytycznych normujących ich życie.
Innego rodzaju wspólnoty – określane mianem cenobitalnych – założył św. Pachomiusz. Z pochodzenia był Koptem i urodził się około 292 r. w małym górnoegipskim miasteczku Esna, w rodzinie pogańskiej. W 312 r. wcielono go przymusem do wojska rzymskiego i przewieziono do Teb, gdzie spotkał ubogich chrześcijan, którzy niejednokrotnie udzielali mu – młodemu rekrutowi – różnej, bezinteresownej pomocy. Zainteresował się ich wiarą, nawrócił i po zwolnieniu z wojska – o co modlił się do Boga chrześcijan – przyjął chrzest i postanowił podjąć życie pustelnika. Udał się na pustynię i został uczniem ascety Pafomana. Po jego śmierci wrócił w rodzinne strony i w 323 r. osiadł w miejscowości Tabenna – opuszczonej wiosce nad Nilem, gdzie założył pierwszy klasztor – cenobium, bowiem uważał, że dla ludzi pragnących żyć w Bogu i dla Boga, taka właśnie forma organizacji życia mnichów będzie lepsza niż wspólnota eremicka. W bardzo krótkim czasie wokół niego zgromadziło się wielu uczniów i konieczne było utworzenie kolejnego cenobium. Do jego śmierci (w 346 r.) powstało aż dziewięć klasztorów męskich oraz dwa żeńskie, założone przez jego siostrę Marię. Klasztory organizowane przez Pachomiusza tworzyły pewnego rodzaju wioski-osiedla, bowiem składały się z kilkunastu domów, w których mieszkało – w zależności od ich wielkości – od 20 do 40 mnichów. Cała taka wspólnota cenobitalna liczyła zatem kilkaset osób i podlegała przełożonemu wyznaczonemu przez Pachomiusza, a wszystkie klasztory tworzyły kongregację, którą on kierował jako przełożony generalny. Dwa razy w roku odbywały się spotkania przełożonych wszystkich klasztorów, na których wspólnie rozpatrywano sprawy dotyczące całej kongregacji.
Wspólnoty utworzone przez św. Pachomiusza funkcjonowały w oparciu o regułę spisaną przez niego w języku koptyjskim, która w 194 artykułach szczegółowo normowała życie codzienne mnichów, ich obowiązki, ubiory i żywienie, a charakteryzował ją umiar i niechęć do przesady, zwłaszcza w odniesieniu do praktyk ascetycznych. Jej pełną treść znamy wyłącznie z przekładu na język łaciński, wykonanego w 404 roku przez św. Hieronima, bowiem tekst koptyjski nie dotrwał do naszych czasów w całości. Dowiadujemy się z niej, że życie w klasztorach Pachomiusza cechowały trzy zasadnicze rady ewangeliczne: czystość (celibat), ubóstwo i posłuszeństwo, a indywidualne dążenie do doskonałości połączone było ze wspólną pracą i studiowaniem Pisma Świętego.
W V wieku wspólnoty założone przez Pachomiusza w Egipcie zaczęły się rozpadać, ale znalazły one swoich naśladowców na Górze Synaj i w Kapadocji, a jego reguła miała wpływ na rozwój chrześcijańskiego monastycyzmu, między innymi na jedną z najważniejszych spośród nich – na regułę św. Benedykta.

Tekst Jerzy Aleksander Splitt

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!