TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 28 Marca 2024, 22:53
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Piękna pani z Wielkopolski

Piękna pani z Wielkopolski

O Maryi mówią i ukazują ją liczne, rozmaite wizerunki: od dzieł wielkich mistrzów po obrazki i figury w wiejskich kapliczkach. Obfituje w takie wizerunki, mniej lub bardziej znane, również Wielkopolska.

Któż z nas nie słyszał o licheńskim, gostyńskim czy skalmierzyckim wizerunku Matki Bożej? Jako słynące łaskami, stały się rychło w przeszłości przedmiotem kultu. Przed nie śpieszyli i nadal śpieszą, choć może już mniej licznie, pątnicy.

Brdowska Pośredniczka
Od wieków paulini sprawują pieczę nad cudownym wizerunkiem Matki Bożej Pośredniczki Łask w sanktuarium Matki Bożej Zwycięskiej w Brdowie. Nie wiemy, w jakim roku obraz powstał i kto był jego twórcą. Badania wykazały, że przypuszczalnie namalowano go na lipowych deskach na przełomie XV i XVI stulecia. Sądzi się też, że jest on owocem przemalowania poprzedniego, piętnastowiecznego wizerunku. Natomiast z pewnością początki brdowskiego obrazu związane są z dworem Jagiellonów.
Nie zabrakło i podań, które podniosły prestiż obrazu. Jedno z nich głosi, że wizerunek ten podarowany został paulinom przez króla Władysława III Warneńczyka. Co więcej, według jeszcze innego podania to właśnie przed tym obrazem modlił się w swoim namiocie, tuż przed rozpoczęciem bitwy pod Grunwaldem, Władysław II Jagiełło, ojciec wspomnianego władcy. Żywiono też przekonanie, że anonimowy artysta, autor obrazu, nadał wyobrażonej na nim Maryi rysy królowej Jadwigi, świętej i żony Jagiełły.
Obraz zalicza się do maryjnych wizerunków typu Hodegetria. Ta grecka nazwa oznacza Wskazującą Drogę, a ową Drogą jest oczywiście Jezus Chrystus, ku któremu Matka Boża kieruje rękę. Najsłynniejszą natomiast w Polsce Hodegetrią jest Czarna Madonna z jasnogórskiej, bizantyńskiej ikony. Maryja z brdowskiego wizerunku dzierży w ręce berło, a mały Jezus jabłko królewskie, utożsamiane niekiedy z kulą ziemską.

Gnieźnieńska Pocieszycielka
Od stuleci katedra w pierwszej stolicy Polski nie tylko słynie ze wspaniałych Drzwi Gnieźnieńskich, przybliżających życie św. Wojciecha, głównego obok św. Stanisława, biskupa i św. Andrzeja Boboli, patrona Polski, ale i ze słynącego cudami obrazu Matki Bożej Pocieszenia zwanej jeszcze inaczej Panią Gnieźnieńską, Łaskami słynącą Panią Gniezna czy również Szafarką Dobroci.
Gnieźnieński wizerunek pochodzi najprawdopodobniej z lat 20. XVII wieku. Jest kopią słynnego obrazu Salus Populi Romani z bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie. W rękach franciszkanów znalazł się dopiero wtedy, gdy pojawiły się na nim w sposób ówcześnie niewytłumaczalny rzęsiste krople. Obraz przedstawia Matkę Bożą w perłowo-szarej sukni, z Dzieciątkiem na ręku, prawą ręką błogosławiącym, a w lewej trzymającym zamkniętą księgę Ewangelii. Na ramieniu Maryi widnieje duża, złota gwiazda symbolizująca jej dziewictwo, a na maforionie, czyli chuście okrywającej głowę i ramiona, na wysokości czoła złoty krzyżyk. Mały Jezus jest natomiast ukazany w sandałach sygnalizujących Jego zbawczą misję. Głowy Matki Bożej i Dzieciątka otaczają promieniste nimby: okrągły i kwadratowy. Obie postacie poniekąd wyłaniają się spod ciężkiej, ozdobionej roślinnymi motywami kotary.

Gościeszyńska „Czytelniczka”
Gdy udamy się na północ od Gniezna, dotrzemy przed oblicze Maryi wyobrażonej z Dzieciątkiem w mistycznym ogrodzie. Ten czczony w Gościeszynie obraz znajduje się w tutejszej parafii już od pięciu stuleci, choć na sześć lat gościeszyński kościół pw. Zwiastowania NMP pozbawiony został jego obecności: wizerunek padł w 1992 roku łupem złodziei. O wielkim kulcie, jakim darzono ów niekoronowany wizerunek, świadczą między innymi zapiski parafialne, liczne wota, przedwojenne pielgrzymki i odpusty. Twórcą gościeszyńskiego obrazu, namalowanego temperą na desce z płóciennym podkładem, mógł być poznański artysta malarz Jan Schilling bądź niderlandzki mistrz pędzla Dirk Bouts.
Wizerunek ukazuje Matkę Bożą z Dzieciątkiem w zamkniętym ceglanym murem z blankami ogrodzie symbolizującym między innymi dziewictwo Maryi. Za ogrodem roztacza się widok na opisaną przez apostoła Jana w Apokalipsie Niebiańską Jerozolimę. Matka Boża, przedstawiona w intensywnie niebieskiej sukni i w czerwonym płaszczu, podtrzymuje lewą ręką spoczywające na jej kolanie okrytym białą tkaniną nagie Dzieciątko, które prawą ręką kontemplacyjnie dotyka piersi na wysokości serca, a w lewej trzyma sosulkę, czyli „smoczek” z makiem, który włożony dziecku do ust uspokajał je i umożliwiał mu rychłe zaśnięcie. Inni natomiast badacze sztuki dostrzegają w rączce Dzieciątka owoc pigwy, który w średniowieczu symbolizował płodność i szczęśliwą miłość, tutaj odnoszone do dóbr duchowych i więzi z Bogiem. Jeśli chodzi o Maryję, jej ważnym atrybutem jest otwarta księga Starego Testamentu, na której kładzie ona dłoń, jakby wskazując na spełnienie się odnoszonych do niej starotestamentowych proroctw. Maryjną symbolikę obrazu wzbogaca także „towarzysząca” Matce Bożej roślinność. Na gościeszyńskim wizerunku możemy dostrzec między innymi dziurawiec, babkę i mlecz. W związku z tym, iż według legendy dziurawiec wyrósł pod Chrystusowym krzyżem podczas konania Odkupiciela, symbolizuje nie tylko na obrazie w Gościeszynie Chrystusową mękę, ale i boleść stojącej na Golgocie Maryi. Podobnie jak dziurawiec, również mlecz, zwany jeszcze inaczej mniszkiem lekarskim, jawi się jako symbol bolesnych tajemnic Matki Bożej. Możemy dostrzec i babkę symbolizującą pokorę Maryi, ponieważ najlepiej rozwija się w miejscach deptanych przez ludzi.
Mimo iż obraz nigdy nie został ukoronowany, na wizerunku artysta umieścił dwa anioły w długich szatach, unoszące, na tle wzorzystej kotary, wysadzaną klejnotami koronę nad głową Matki Bożej.
Wielkopolska Ziemia obfituje w jeszcze inne maryjne wizerunki, z których wiele słynie łaskami. Świadomość posiadania takich skarbów wręcz zachęca, by wakacyjnym szlakiem dotrzeć do miejsc ich kultu i za ich pośrednictwem, znanym od wieków, przyciągającym niegdyś licznie pielgrzymów, oddać hołd Maryi.

Justyna Sprutta

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!