TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 19 Marca 2024, 08:32
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Organy Johanna Spiegla kościół św. Mateusza w Górznie

Organy Johanna Spiegla kościół św. Mateusza w Górznie

Górzno to miejscowość w powiecie ostrowskim, która już w 1403 roku znana była jako wieś rycerska. W tym samym roku została wymieniona jako jedno z miejsc, z których biskup Wojciech Jastrzębiec nadał dziesięcinę misjonarzom poznańskim. Od 1722 roku Górzno było własnością Józefa Małachowskiego, a po jego śmierci należało dożywotnio do żony Ludwiki. Następnym posiadaczem wsi od 1746 roku został Fabian Moszyński, fundator miejscowego kościoła, który wydzierżawił swoje ziemie Adamowi Romiszewskiemu, a następnie w 1748 roku Annie z Małachowskich Niwskiej. Od lat 20. XIX wieku miejscowość wraz z Wrotyczem znajdowała się w rękach Piotra Bereźnickiego, a następnie dziedziczyli ją kolejni spadkobiercy rodu.
Przed 1877 rokiem wieś kupił Józef Lipski, właściciel majętności lewkowskiej i Bieganina, dobrodziej Ostrowa. Górzno w posiadaniu Lipskich pozostało aż do lat 40. XX wieku. W 1751 roku w Górznie znajdował się dwór, naprzeciw dworu ogród włoski, a dalej kaplica. Na uwagę zasługuje piękny neoklasyczny pałac Lipskich, powstały w 1912 roku po rozbudowie XIX-wiecznego, parterowego dworu. Zbudowano go na zlecenie Kazimierza Lipskiego według projektu Kazimierza Rucińskiego. Pałac jest piętrowy, podpiwniczony, z poprzecznymi skrzydłami, nakrytymi dachami czterospadowymi. Nieopodal pałacu znajduje się park krajobrazowy założony w połowie XIX wieku. Powiększono go po 1913 roku, a w okresie międzywojennym ukształtowano po zadrzewieniu w części południowej.

Świątynie parafialne
Świątynię pw. św. Mateusza, Apostoła wzmiankowano w drugiej połowie XIV wieku. Obecny kościół postawiono w 1755 roku, z fundacji Fabiana Moszyńskiego. Restaurowano go w 1883 roku. Świątynię poddano gruntowemu remontowi przed 1939 rokiem. Jest to obiekt drewniany, orientowany o konstrukcji zrębowej, obustronnie szalowany, jednonawowy, z węższym i niższym prezbiterium. Wyposażenie wnętrza pochodzi z drugiej połowy XVIII wieku. W ołtarzu głównym znajdują się rzeźby: św. Jana Nepomucena, św. Wawrzyńca, św. Piotra i Pawła oraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII wieku. Świątynia posiada dwa ołtarze boczne. Zachował się także barokowy krucyfiks i ambona z ornamentem rokokowym.

Dzieje dawniejszych instrumentów
Na początku XVII wieku, w latach 1603 do 1610, na kartach akt wizytacji nie odnotowano informacji o organach lub pozytywie w miejscowym kościele. W 1719 roku na chórze muzycznym znajdował się pozytyw poważnie zniszczony, który nazywano małymi organami. W kolejnych sprawozdaniach z XVIII wieku informowano o złym stanie tego małego przenośnego instrumentu.

Obecne organy
Prospekt pochodzi z 1881 roku i zbudowany został wraz z instrumentem. Niewielka fasada, o dwóch bocznych segmentach wieżowych i skromniejszej części środkowej, wbudowana jest w balustradę chóru muzycznego. Wieże mają obszerne konsole skomponowane na linii łuku, a pola piszczałkowe z dwudzielnymi górnymi kotarami, ujęte w pilastry i zakończone szerszymi gzymsami. Środek jest niższy i nieco cofnięty, ze skromną górną kotarką. Na linii kloców piszczałkowych znajduje się powtarzana dekoracja snycerska. Piszczałki prospektowe wykonano ze stopu cyny. Nad środkowym segmentem widoczne są drewniane, załamane ze względu na wielkość, piszczałki pryncypału. Szafa organowa malowana jest na kolor żółtawy, różowy i pozłacana. Instrument pochodzi z zakładu Johanna Spiegla, a zbudowano go w końcu 1881 lub na początku 1882 roku. 17 września 1881 roku miejscowy dozór kościelny podjął uchwałę o potrzebie sprawienia organów, zamierzając przeznaczyć na ten cel 510 marek z remanentu funduszu budowlanego, 357 marek z funduszu Bereźnickich i 73 marki zebrane w 1881 roku. Zauważono, że kosztorys przedstawiony przez Spiegla opiewa na 974 marki. Jeszcze tego samego dnia uchwałę dozoru przyjął patron kościoła, Lipski.
Stół gry wbudowany został w prawy bok szafy organowej. Mieści on jedną klawiaturę ręczną i klawiaturę nożną. Powyżej manuału znajduje się osiem wyciągów rejestrowych, z których pięć ma nieoryginalne plakietki znamionowe. Instrument posiada wiatrownice klapowo-zasuwowe, po jednej dla każdej sekcji. Traktura instrumentu jest mechaniczna, zaopatrzona w mechaniczne połączenia pozwalające na zwiększenie wolumenu brzmienia. Układ powietrzny zasilają dwa miechy klinowe umieszczone na dwóch poziomach, zaopatrzone w dźwignie przeznaczone do nożnego kalikowania. Miechy mają wspólne rusztowanie i wykonują pracę naprzemiennie. Podobne miechy zachowały się w organach Spiegla w Złoczewie. Zespół brzmienia obejmuje siedem głosów. Sekcja manuału ma sześć głosów, a pedał jeden.

ks. Jacek Paczkowski
Zdjęcie pochodzi z facebooka parafii

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!