TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 19 Marca 2024, 11:20
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Od pielgrzymek księży ?dachauowczyków? do Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego

Od pielgrzymek księży „dachauowczyków”

do Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego

Spośród licznych wydarzeń, jakie miały miejsce w diecezji kaliskiej w ciągu minionych 25 lat jej istnienia najpowszechniej znane są w całym kraju - obok pierwszoczwartkowych spotkań modlitewnych - pielgrzymki księży, byłych więźniów obozów koncentracyjnych, w których miejsce obecnie organizowane są ogólnopolskie obchody Dnia Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego.


Eksterminacja duchowieństwa polskiego przez hitlerowskie władze okupacyjne rozpoczęła się już w pierwszych miesiącach po zbrojnej agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 roku i trwała w zasadzie przez wszystkie lata II wojny światowej. Księży osadzano i katowano w więzieniach, rozstrzeliwano lub po krótkotrwałym przetrzymywaniu w obozach przejściowych kierowano do różnych obozów koncentracyjnych  w: Auschwitz, Bergen-Belsen, Buchenwaldzie, Dachau, Flossenburgu, Gross-Rosen, Neuengamme, Majdanku, Mauthausen-Gusen, Oranienburgu, Rawennsbrück, Sachsenhausen i Stutthofie.
Pod koniec 1940 roku na mocy zarządzenia Heinricha Himmlera, wydanego na skutek działań podjętych na polecenie Stolicy Apostolskiej przez abpa Cesare Orsenigo, Nuncjusza apostolskiego w Berlinie i biskupa Heinricha Wienkena, specjalnego komisarza Niemieckiej Konferencji Biskupów, księży rozpoczęto przenosić z różnych obozów do KL Dachau, dokąd kierowano także nowo zatrzymanych duchownych pochodzących z Polski oraz przywożono księży i zakonników różnych wyznań i narodowości z wszystkich krajów podbitych przez hitlerowskie Niemcy.
Łącznie w obozie tym, oprócz ponad 250.000 więźniów świeckich (w tym przeszło 40.000 Polaków), przebywało także 2720 duchownych, w tym 2597 wyznania rzymsko-katolickiego, wśród których kapłani i zakonnicy z Polski (z wszystkich 22 przedwojennych diecezji) stanowili grupę 1780 więźniów. Spośród nich większość poniosła męczeńską śmierć w obozie, bowiem tylko 591 duchownych polskich przeżyło gehennę obozową i zostało, wraz z trzydziestoma tysiącami innych więźniów, wyzwolonych przez armię amerykańską 29 kwietnia 1945 roku.

Księża-więźniowie w swoich obozowych latach, wypełnionych cierpieniem, upokorzeniem, głodem, ciężką pracą i eksperymentami pseudomedycznymi oraz zakazem odprawiania Mszy Świętych i wypełniania innych praktyk religijnych, swoje życie zawierzali dwukrotnie Niepokalanemu Sercu Maryi (w 1942 i 1943 roku), raz Najświętszemu Sercu Pana Jezusa (w czerwcu 1944 roku) oraz trzykrotnie św. Józefowi. Po raz pierwszy Patronowi Kościoła powszechnego oddali się oni w opiekę 8 grudnia 1940 roku w kaplicy obozowej w Sachsenhausen, a następnie uczynili to ponownie 19 marca 1941 roku w Dachau. Natomiast trzeci raz zwrócili się do Przemożnego Opiekuna Świętej Rodziny cztery lata później i 14 kwietnia 1945 roku rozpoczęli Nowennę do św. Józefa, którą ukończyli 22 dnia tegoż miesiąca wspólnym odmówieniem Aktu oddania się jego orędownictwu u Boga Najwyższego: „Patronie Kościoła Świętego, prosimy Cię, utwierdź nas i cały nasz naród w niezachwianej wierności Bogu, w grożących niebezpieczeństwach broń nas i chroń rodziny polskie oraz spraw, byśmy rychło i szczęśliwie wrócili do ukochanej Ojczyzny”. W akcie tym księża ślubowali odbyć po wyzwoleniu pielgrzymkę do sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu, a także zobowiązali się do szerzenia jego kultu i ufundowania dzieła miłosierdzia pod patronatem Świętego.
Bóg, za przyczyną Świętego Józefa, wysłuchał ich wołania i sprawił, że tydzień później, 29 kwietnia, na kilka godzin przed planowaną przez hitlerowców całkowitą likwidacją obozu i wymordowaniem wszystkich więźniów, w godzinach popołudniowych jeden z patroli VII Armii wojsk amerykańskich wyzwolił obóz i przyniósł więźniom upragnioną wolność.
Zgodnie ze swoim ślubowaniem duchowni polscy, a także więźniowie świeccy przybywali do stóp św. Józefa Kaliskiego z dziękczynieniem. Przeżyli, by - jak mówili - przypominać i dawać świadectwo wpisane w ich własne, obozowe przeżycia. Świadectwo grozy śmierci i mocy czerpanej z adoracji krzyża Chrystusowego i uwielbiania Chrystusa Eucharystycznego z obozowej kaplicy, który wprawdzie nie zawsze był dla nich dostępny, ale zawsze pozwalał odnosić zwycięstwa nad lękiem serca i hitlerowskimi próbami odczłowieczania więźniów.

Po raz pierwszy niektórzy z nich przybyli do Kalisza już w 1946 roku, ale pierwsza zorganizowana pielgrzymka dziękczynna polskich księży, byłych więźniów obozu koncentracyjnego w Dachau, do Kalisza miała miejsce od 17 do 19 kwietnia 1948 roku. Uroczystościom przewodniczył wówczas bp Karol Mieczysław Radoński, ordynariusz włocławski, a kazanie wygłosił bp Franciszek Korszyński - jeden z byłych więźniów tego obozu. Druga pielgrzymka odbyła się w 1958 roku, a trzecia - w 15. rocznicę wyzwolenia - w 1960 roku. Wzięło w niej udział ponad 20 tysięcy wiernych i 300 księży „dachauowczyków”, którzy postanowili wówczas spotykać się w kaliskim sanktuarium św. Józefa regularnie co pięć lat. Rocznicę 25-lecia oswobodzenia z obozowej niewoli księża-więźniowie obchodzili od 28 do 29 kwietnia 1970 roku, a wśród przybyłych gości i licznych delegacji z kraju i z zagranicy obecny był także prymas Stefan kard. Wyszyński i Karol kard. Wojtyła - metropolita krakowski. Wtedy też w dowód wdzięczności św. Józefowi Kaliskiemu ocaleni z zgłady księża „dachauowczycy” ufundowali wotum dziękczynne - kaplicę Męczeństwa i Wdzięczności, znajdującą się w podziemiach kaliskiej bazyliki i założyli muzeum oraz archiwum obozowej gehenny.
Z biegiem lat liczba żyjących księży-więźniów stopniowo zmniejszała się i w kwietniu 2000 roku, na dziękczynną pielgrzymkę do Kalisza nie przybył ani jeden z nich. Podczas sprawowanej wówczas Mszy św. powiedziano jednak, że: „choć oni odeszli to rozwinięte przez nich dzieło wdzięczności wpisało się do pamięci Kościoła” i dlatego Konferencja Episkopatu Polski - dzięki staraniom bp Ignacego Jeża, jednego z „dachauowczyków” i bp Stanisława Napierały, pierwszego ordynariusza kaliskiego - na początku maja 2002 roku ustanowiła Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego, którego ogólnopolskie obchody - od 2005 roku - odbywają się corocznie 29 kwietnia w sanktuarium św. Józefa w Kaliszu i są niejako odpowiedzią na wezwanie św. Jana Pawła II, wygłoszone podczas Mszy św. sprawowanej 7 czerwca 1999 roku w Bydgoszczy, że: „za szczególną powinność naszego pokolenia w Kościele uważam zebranie wszystkich świadectw o tych, którzy oddali życie za Chrystusa. Nasz wiek XX, nasze stulecie, ma swoje szczególne martyrologium w wielu krajach, w wielu regionach ziemi, jeszcze nie w pełni spisane. Trzeba je zbadać, trzeba je stwierdzić, trzeba je spisać, tak jak spisały martyrologia pierwsze wieki Kościoła i to jest do dzisiaj naszą siłą - tamto świadectwo męczenników z pierwszych stuleci. Proszę wszystkie Episkopaty, ażeby do tej sprawy przywiązywały należytą uwagę. Trzeba, ażebyśmy przechodząc do trzeciego tysiąclecia, spełnili obowiązek, powinność wobec tych, którzy dali wielkie świadectwo Chrystusowi w naszym stuleciu”.

Tekst Jerzy Aleksander Splitt

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!