TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 28 Marca 2024, 19:36
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Od lewego do prawego

Od lewego do prawego

Podział na lewicę i prawicę jest powszechnie znany w polityce. Funkcjonuje w codziennym określaniu partii politycznych, ich programów i ideologii. Raczej geneza tego podziału nie ma źródła w Biblii, choć znajdziemy słowa: „niech nie wie lewica co czyni prawica”(Mt 6, 3), mają one jednak inny kontekst i nie wiążą się z polityką. Początki tego podziału można upatrywać w okresie rewolucji francuskiej. W roku 1789 na Zgromadzeniu Narodowym zebrali się przedstawiciele wszystkich klas społecznych. Tak się złożyło, że po prawej stronie sali usiedli przedstawiciele szlachty, arystokracji i duchowieństwa, którzy byli nieprzychylni rewolucji. Po lewej stronie byli politycy przychylni rewolucji, żądający przemian społecznych i politycznych. W ten sposób zrodziło się określenie lewicy dla grupy radykalnych politycznie parlamentarzystów, demokratów i republikanów. Prawica natomiast to obrońcy starego porządku, monarchii i Kościoła. 

Powszechnie więc używamy pojęć lewicy i prawicy dla scharakteryzowania dwóch przeciwstawnych sobie sił politycznych. Prawica jest konserwatywna, związana z burżuazją i Kościołem, lewica natomiast jest postępowa i prospołeczna. Takie krótkie definicje można znaleźć w niektórych słownikach i encyklopediach. Jest to jednak zbyt wielkie uproszczenie i nie do końca zgodne z rzeczywistością jaką mamy obecnie. Gdyż przez wieki oprócz partii prawicowych i lewicowych powstały partie centrowe, które reprezentowały wybrane cechy z kierunków lewicowych i prawicowych. Do  dwóch skrajnych opcji w polityce doszła trzecia będąca czymś pośrednim. W dalszym ciągu jednak przenikanie się idei wartości i kierunków, doprowadziło  do wyróżnienia dalszych opcji pośrednich, czyli centroprawicy i centrolewicy. Ogólnie więc politolodzy wyróżniają pięć zasadniczych kierunków: lewica, prawica, centrum, centrolewica i centroprawica. U podstaw tych podziałów jest to pierwotne rozróżnienie ale traci ono też coraz bardziej na aktualności. 

Klasyczne rozróżnienie na prawicę i lewicę ma już bardziej charakter historyczny i często zawiera w sobie wiele paradoksów. Chociażby ten, że lewica jest wroga Kościołowi, czy też każdej religii i nawet walczy z nimi, a głosi program społeczny, który w wielu aspektach jest streszczeniem Ewangelii. Prawica natomiast, która niby akceptuje i promuje Kościół, nic nie robi dla biednych. Dochodzimy w tym wszystkim do wielu sprzeczności, a nawet absurdów. 

Chcąc dokonać klasyfikacji, można znaleźć kilka wyznaczników, pomocnych do jej dokonania. Jako pierwszy może być światopogląd, czyli sposób patrzenia na świat i religię. Lewica jest ateistyczna, często nawet wroga religii, a tym bardziej Kościołowi. Jako wartość uznaje wolność, która nie ma żadnych ograniczeń. Prawica charakteryzuje się tym, że stoi na straży starego porządku, takie wartości jak rodzina, religia i tradycja są na pierwszym miejscu.

Kolejnym wyznacznikiem jest podejście do gospodarki. W lewicowym ujęciu kładzie się nacisk na centralne zarządzanie, czyli przemysł i handel pod całkowitą kontrolą państwa, co nie zawsze zgodne jest z zasadami rynkowymi. Charakterystyczne jest większe znaczenie własności społecznej i państwowej, która jest nadrzędna nad własnością prywatną. Upaństwawianie własności prywatnej jest wręcz preferowane. Prawica stawia na wolny rynek i pozostawia wszystko jego regułom, uzależniając ceny od popytu i podaży. Własność prywatna jest natomiast wartością prawie że absolutną i nienaruszalną. 

Wyraźny kontrast jest zauważalny między lewicą a prawicą w podejściu do polityki społecznej. Kierunek lewicowy stawia na państwo opiekuńcze, w którym obywatel ma darmową edukację i służbę zdrowia. Państwo roztacza opiekę nad obywatelem i daje mu wsparcie w trudnych sytuacjach. Prawicowe państwo stawia na wysoką jakość służby zdrowia i edukacji i jest ona odpłatna, natomiast wszelką pomoc socjalną ogranicza do minimum. Choć państwo opiekuńcze wydaje się być idealne to niestety, jak już pokazuje doświadczenie i praktyka, nie spełnia swoich założeń. Jakość usług nie jest wysoka albo potrzebne są wysokie podatki do ich realizacji, często też dbałość  o zapewnienie minimum socjalnego dla obywateli wpływa, że wielu nie ma mobilizacji do pracy i zatrzymuje się na tym co wystarcza do egzystencji. Prawicowe podejście wyzwala w obywatelach energię do pracy i samorealizacji w dochodzeniu na wysoki poziom życia dzięki własnemu wysiłkowi, ale niestety nie sprzyja to jednostkom niezaradnym życiowo, dla których jedynym rozwiązaniem jest pomoc socjalna. 

Doświadczenie i historia pokazuje, że żaden z kierunków politycznych, lewica czy prawica w czystej formie, nie może nic dobrego przynieść społeczeństwu. W gospodarce rozwiązaniem jest rozsądne podejście do wolnego rynku, który potrzebuje kontroli, a czasami nawet interwencji państwa. Polityka społeczna jest potrzebna i musi dawać wysoki poziom usług, ale wsparcie i pomoc w sytuacjach koniecznych, żeby nie gasić inicjatywy jednostek. Tak więc idealne jest łączenie tego, co najlepsze w programach lewicy i prawicy. Pozostaje tylko światopogląd, który dzisiaj chyba stał się podstawowym wyznacznikiem lewicowości i prawicowości. Albo lewy, albo prawy. Te określenia mają swoją wymowę. 

ks. Paweł Guździoł

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!