Obrzędy sakramentu małżeństwa

U ŹRÓDEŁ WODY ŻYCIA

Odnowiona księga 

Obrzędy sakramentu małżeństwa

W roku 1969 ukazała się odnowiona przez Sobór Watykański II księga liturgiczna zawierająca Obrzędy sakramentu małżeństwa. Księga ta wypełniła postulaty Konstytucji o liturgii, która wzywała, aby krytycznie rozpatrzyć i wzbogacić obrzęd zawierania małżeństwa w taki sposób, aby jaśniej oznaczał on łaskę sakramentu i podkreślał obowiązki małżonków. Poza tym Konstytucja o liturgii w numerze 68. polecała, aby małżeństwo było zawierane podczas Mszy Świętej, zaraz po odczytaniu Ewangelii i po homilii, a przed modlitwą wiernych. Kolejny postulat dotyczył modlitwy nad małżonką. Modlitwę tę należało odpowiednio poprawić, aby wyrażała ona te same obowiązki wzajemnej wierności obojga małżonków. Sobór zezwolił, aby te modlitwy odmawiać w języku ojczystym. W przypadku sprawowania sakramentu małżeństwa poza Mszą Świętą, należy na początku obrzędu odczytać epistołę i Ewangelię z Mszy św. za nowożeńców i zawsze winno im się udzielić błogosławieństwa. Jednocześnie ojcowie Soboru chcieli, aby zachowano dotychczasowe chwalebne zwyczaje i ceremonie przy zawieraniu małżeństw i dali prawo Konferencji Biskupów do opracowania nowego obrzędu dostosowanego do zwyczajów miejscowych i narodowych.

Niestety pierwsze wydanie Obrzędów sakramentu małżeństwa tylko w niewielkim stopniu wzięło pod uwagę soborową wizję sakramentu małżeństwa. Sobór Watykański II nie podał systematycznego wykładu teologii małżeństwa, ale łatwo można zauważyć podstawowy zwrot w jego pojmowaniu. Ta inność wyraża się przede wszystkim w rozumieniu małżeństwa nie jako umowy prawniczej, ale jako związku przymierza, wspólnoty miłości. Według soborowego nauczania małżeństwo jest przede wszystkim przymierzem mężczyzny i kobiety. Twórcą tego przymierza jest Bóg. Przymierze to jest rzeczywistością osobową, która tworzy wspólnotę miłości, żywe „my”. Jest to rzeczywistość przede wszystkim religijna i należy ją widzieć w świetle przymierza Boga z ludźmi. Małżeństwo jest także rzeczywistością prawną, ale ten wymiar nie jest dominujący i nadrzędny, jak to było rozumiane wcześniej. To nowe rozumienie małżeństwa wyraża się także w stwierdzeniu o osobowym akcie wzajemnego oddania i przyjęcia. Wcześniej była mowa o przekazaniu prawa do ciała. Kodeks Prawa Kanonicznego widzi małżeństwo jako przymierze tworzące „wspólnotę całego życia”.

Pierwsze wydanie posoborowych Obrzędów sakramentu małżeństwa zawiera: obrzęd zawierania małżeństwa w czasie Mszy Świętej, obrzęd zawierania małżeństwa poza Mszą Świętą, obrzędy zawierania małżeństwa między osobą należącą do Kościoła katolickiego, a osobą niekatolicką lub nieochrzczoną, teksty do wyboru w obrzędach małżeństwa. Księga posiada także: Wstęp teologiczno - pastoralny, który podaje teologiczne treści sakramentu małżeństwa oraz w drugiej części, zakres możliwości opracowywania rytuałów krajowych.

Struktura obrzędu sakramentu małżeństwa jest prosta, konsekwentna Została ona opracowana, aby stała się swego rodzaju wzorem dla ukształtowania rytuałów krajowych czy regionalnych. Obejmuje ona: ryt wejścia - przyjęcia narzeczonych; liturgię słowa; skrutinium pary młodych dotyczące wolności od przymusu, dobrowolności zawierania małżeństwa, gotowości podjęcia wspólnego życia aż do śmierci oraz potomstwa; wyrażenie konsensu, potwierdzenie konsensu, pobłogosławienie obrączek; liturgię eucharystyczną (w pierwszej Modlitwie eucharystycznej specjalna modlitwa za nowożeńców); uroczyste błogosławieństwo małżonków po „Ojcze nasz”; potrójne, uroczyste błogosławieństwo aaronickie na zakończenie Mszy Świętej. Zawieranie małżeństwa poza Mszą św. posiada te same elementy z wyłączeniem oczywiście Modlitwy eucharystycznej, ale z możliwością udzielenia Komunii Świętej.

ks. Dariusz Kwiatkowski