Niepozorny anioł  

Niepozorny anioł  

Nie dość, że nasz najbliższy, niebiański towarzysz życia znajduje się na samym końcu nadprzyrodzonej hierarchii,
to niewiele o nim wiadomo w poważnej teologii. Pewne jest to, że każdy z nas ma takiego przyjaciela, a jest nim Anioł Stróż.

Słowo „anioł” oznacza z języka greckiego i łacińskiego posłańca lub zwiastuna. Aniołowie tworzą najniższy chór u Pseudo-Dionizego Areopagity (VI wiek), autora traktatu zatytułowanego „O hierarchii niebiańskiej”. Kościół czci Aniołów Stróżów w szczególny sposób 2 października.

Niepozorny, ale skuteczny
O obecności Anioła Stróża mówi chociażby List do Hebrajczyków: „Czyż nie są oni wszyscy duchami przeznaczonymi do usług, posłanymi na pomoc tym, którzy mają posiąść zbawienie?” (1, 14) i Ewangelia według św. Mateusza: „Strzeżcie się, żebyście nie gardzili żadnym z tych małych, albowiem powiadam wam: aniołowie ich w niebie wpatrują się zawsze w oblicze Ojca mojego”. Orygenes w III wieku pisze o dwóch aniołach asystujących każdemu z nas: aniele sprawiedliwości i aniele niezgodności, a święty Hilary z Poitiers (IV wiek) wspomina o opiece aniołów nad ludźmi. W Katechizmie Rzymskim czytamy natomiast: „Z Bożej Opatrzności wyznaczone jest to zadanie aniołom, by opiekowali się rodzajem ludzkim i byli pomocą poszczególnym ludziom”, a w Katechizmie Kościoła Katolickiego: „Każdy wierny ma u swego boku anioła jako opiekuna i stróża, by prowadził go do życia”.
Posłannictwo Anioła Stróża polega na sprawowaniu stałej pieczy nad człowiekiem. Udziela on upomnień, dobrych rad, odwodzi od złego, daje dobre natchnienia, wyjednuje łaski, a także pomaga przed śmiercią i w jej trakcie. Duszom ludzi żyjących w łasce uświęcającej przydana jest opieka szczególnego Anioła Stróża, stąd jego troska o niewinne z założenia dzieci, dlatego i w sztuce sprawuje nad nimi pieczę. Pozbawieni łaski uświęcającej grzesznicy również nie pozostają bez jego opieki.
Wielkim czcicielem Anioła Stróża był ojciec Pio. Znał dobrze anioły i wielokrotnie się z nimi spotykał, a w liście z 15 lipca 1913 roku do swojej „podopiecznej” Anity pisał: „miłuj wielką pobożność tego dobrego anioła. Jakże pocieszające jest wiedzieć, że mamy ducha, który od łona matki, aż po nasz grób, nigdy nas nie opuści nawet na chwilę, nawet wtedy, gdy jesteśmy skłonni do grzechu. Ten niebiański duch prowadzi nas i chroni jak brata, przyjaciela. Pocieszające jest również wiedzieć, że ten anioł modli się za nas nieustannie i przedstawia Bogu wszystkie nasze dobre uczynki, nasze myśli, nasze pragnienia, jeśli tylko są czyste… nie zapominaj o tym niewidzialnym towarzyszu, zawsze obecnym, zawsze skłonnym nas wysłuchać i zawsze gotowym pocieszyć”.
Anioł Stróż towarzysząc człowiekowi w godzinie śmierci, chroni go przed ostatnimi atakami złych duchów. Święty Ludwik Gonzaga stwierdza w XVI wieku, że w chwili, gdy dusza opuszcza ciało, wspierana jest i pocieszana przez Anioła Stróża, aby z ufnością mogła stawić się na Bożym sądzie. Możemy też łączyć się we wstawiennictwie z aniołami bliskich zmarłych, aby zanieśli oni nasze modlitwy przed tron Boga i żeby Pan okazał im swoją miłość miłosierną. Święty Jan Vianney radził natomiast, by w obliczu trudności związanych z modlitwą ukryć się za plecami swojego Anioła Stróża i prosić go o modlitwę, na przykład razem z nami. Papież Jan XXIII, kiedy miał prowadzić oficjalne rozmowy o skomplikowanych kwestiach, modlił się do swego Anioła Stróża i anioła osoby, z którą rozmawiał, o to, aby obaj pomogli znaleźć dobre rozwiązanie problemu.

Z dziećmi na mostku
Pierwszy obraz nasuwający się wyobraźni, gdy mowa jest o Aniele Stróżu, to anioł czuwający nad przechodzącymi po mostku, przez rzekę, dziećmi. Owszem, ikonografia Anioła Stróża jest bardzo uboga, ale mimo iż te motywy są popularne, nie ogranicza się jednak do nich. Czasem też zaskakuje zachowanie niebiańskiego opiekuna, bo na przykład na obrazie barokowego malarza Marcantoniego Franceschiniego ukazany w locie Anioł Stróż wydaje się unosić przestraszonego, nagiego malca, chroniąc go przed upadkiem w przepaść. Także na siedemnastowiecznym obrazie Pietra di Cortony Anioł Stróż przytrzymuje małego chłopca za rękę, prawą ręką wskazując na niebo. Dziewiętnastowieczny malarz hiszpański Antonio Maria Esquivel y Suárez de Urbina ukazał natomiast analogiczną scenę, ale z dziewczynką podtrzymywaną za rękę przez Anioła Stróża i podążającą wzrokiem za jego skierowanym ku niebu palcem. Zdarza się też, że w scenie pojawia się diabeł, przed którym Anioł Stróż ochrania swojego podopiecznego. Piękną rolę Anioła Stróża ukazał również Bartolomeo Cavarozzi w okresie baroku, mianowicie przedstawił on owego ducha jako towarzyszącego modlitwie dziewczynki oddanej mu pod opiekę. Anioł Stróż troszczy się o człowieka także wtedy, gdy ten pogrążony jest we śnie. Chociażby Melchior Paul von Deschwanden, szwajcarski artysta z XIX wieku, wyobraził dziewczęcego Anioła Stróża w chwili, gdy modląc się, czuwa on nad śpiącym na brzegu stawu, kilkuletnim dzieckiem. W takiej samej roli przedstawił go artysta przełomu XIX i XX wieku, Gabriel Ferrier.
Na zakończenie przytoczę piękny wiersz rodzimego poety Ernesta Brylla, poświęcony Aniołowi Stróżowi i jego więzi z często niesfornym podopiecznym: „Czemu zamykasz drzwi za sobą… / Czemu zamykasz drzwi za sobą / Tak szybko żeby nikt nie zdążył / Wejść do mieszkania razem z tobą / Za oknem przecież / Anioł krąży / Słuchaj naprawdę to Twój Anioł / Więc po co ma na deszczu czekać / On z nieba na to jest posłany / By czuwał wiernie przy człowieku / Takie jest nad nim prawo Boże / Że żyć bez ciebie nie może / W szyby puka skrzydłami / Puść go – niech żyje z nami / Czego za sobą drzwi zamykasz / Czy boisz się przeciągu? / Niech wiatr zahuczy jak muzyka / I w niebo nas pociągnie”. Bądźmy zatem świadomi obecności przy nas Anioła Stróża, a modląc się do niego słowami znanej nam już od dzieciństwa modlitwy, wypowiadajmy je z uzmysłowieniem sobie ich znaczenia i w zaufaniu do naszego niezawodnego opiekuna.

Tekst Justyna Sprutta
Obrazy: Anioł Stróż wg malarzy: Marcantonio Franceschini Antonio María Esquivel y Suárezde Urbina, Gabriel Ferrier,
Melchior Paul von Deschwanden czuwający nad śpiącym dzieckiem