TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 29 Marca 2024, 08:47
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Nad morzem w Achziw

Nad morzem w Achziw

Na śródziemnomorskim wybrzeżu Izraela, w pobliżu Nahariya i granicy z Libanem leżą pozostałości starożytnego miasta Achziw (w Biblii Tysiąclecia Akzib). Już na początku II tysiąclecia przed Chr. powstało tu pierwsze ludzkie osiedle, posadowione na piaskowcowej skale wrzynającej się w morze.

Ujście pobliskiej rzeki Kesib jest dogodnym kotwicowiskiem. Mogły tu swobodnie cumować liczne statki i łodzie. Pod wodą blisko brzegu znajdowała się konstrukcja służąca do hodowli ślimaków z rodzaju Murex, używanych do otrzymywania purpurowego barwnika. Achziw leżało na strategicznym szlaku handlowym Via Maris, rozciągającym się wzdłuż śródziemnomorskiego wybrzeża Lewantu. Tą drogą można było dotrzeć z Palestyny do miast Fenicji. Poza tym wzdłuż wybrzeża cały czas pływały statki załadowane towarami i pasażerami. Do Achziw przez całą starożytność zawijały jednostki pływające z różnych stron świata. Około 1800 lat przed Chr. zaczęli się tu osiedlać ludzie, którzy wybudowali tu osadę, a pod podłogami domów grzebali naczynia ceramiczne ze szczątkami zmarłych.


Port i ośrodek handlowy
Około 1750 roku przed Chr. osada Achziw została w gwałtowny sposób zniszczona, zapewne na skutek działań wojennych. Zaraz potem została odbudowana i szybko stała się ważnym, uczęszczanym portem na wybrzeżu Kanaanu. Powstały tu rozległe instalacje portowe. Właśnie wtedy wybudowano także wał i sztuczny stok otaczający osiedle. Achziw zostało wtedy otoczone także fosą, która łączyła się z rzeką Kesib, tworząc przeszkodę trudną do przekroczenia. Miasto stało się faktycznie sztuczną wyspą. Było to bogate kananejskie miasto. Gdzieś około 1550 roku przed Chr. Achziw znów zostało zaatakowane przez najeźdźców. Fortyfikacje uległy zniszczeniu, a miasto zostało spalone. Miało to zapewne związek z upadkiem Hyksosów i rozbudową egipskiego imperium w Azji. Niedługo potem miasto i jego umocnienia zostały odbudowane i Achziw znów pełniło rolę portu i ośrodka handlowego. Pod koniec epoki brązu, około 1200 lat przed Chr. osada została zniszczona przez najeźdźców w trakcie wielkich perturbacji etnicznych i politycznych, które dotknęły wschodnią część basenu Morza Śródziemnego i Bliski Wschód. Z tego okresu pochodzą odkryte przez archeologów pozostałości murków, palenisk i jam zawierających fragmenty naczyń ceramicznych charakterystycznych dla Filistynów. Niemal całe wybrzeże Palestyny zajęli wtedy Filistyni, a także wspomniane w egipskich źródłach ludy Tjeker, Danuna, Szardana. Napastnicy musieli się osiedlić na tym terenie.
W XI wieku przed Chr. miasto zaczęło się powoli odradzać. Już w VIII wieku przed Chr. Achziw było świetnie rozwijającym się nadmorskim miastem zamieszkanym przez Fenicjan i liczącym około 8 hektarów powierzchni. Było jeszcze większe, niż w poprzednich epokach. Powstało tu wiele budynków publicznych i królewskich magazynów. Wokół Achziw szybko wyrosły cztery duże cmentarzyska, na których mieszkańcy chowali swoich zmarłych, często skremowanych na stosie. Grzebali ich w skalnych lub ziemnych grobach z bogatymi darami na ostatnią drogę. Zmarłym wkładano do grobów wyroby fenickiego rzemiosła. W czasie wykopalisk znaleziono w nich również sporo przedmiotów importowanych z Egiptu. W grobowcach często grzebano całe rodziny.
Pismo Święte wspomina, że Achziw miało być miastem plemienia Aszera, ale Aszeryci nie zdołali go zająć i wydrzeć z rąk dotychczasowych mieszkańców: „(… ) Potem granica zwracała się do Rama i aż do warownego miasta Tyr i wracała do Chosa, kończąc się nad morzem. Obejmowała Machaleb, Akzib, Umma, Afek i Rechob: dwadzieścia dwa miasta i przyległe wioski. Taka była część dziedziczna pokolenia potomków Asera według ich rodów: ich miasta i przyległe wioski. (…)” (Joz 19, 29) ; „(…) Aser nie wypędził mieszkańców Akko ani Sydonu, ani Achlab, ani Akzib, ani Chelba, ani Afik, ani Rechob. (…)” (Sdz 1, 31). Miasto nadal zamieszkiwali Fenicjanie, na co wskazują dary grobowe z miejscowych cmentarzysk i znalezione tu fenickie inskrypcje. Król Dawid miał włączyć Achziw w skład swojego państwa. Jego następca, Salomon, miał zwrócić miasto Hiramowi I, królowi Tyru, w ramach obopólnego układu: „(…) Kiedy Hiram wyjechał z Tyru, aby obejrzeć miasta, które mu dał Salomon, te mu się nie spodobały. Powiedział więc: Cóż to są za miasta te, które mi dałeś, mój bracie? Dlatego nazwał je Ziemią Kabul po dziś dzień (…)” (1 Krl 9, 12-13).


Świetność miasta


W 701 roku przed Chr. asyryjski król Sancherib podbił miasto Achziw, które było wtedy nie tylko dużym portem, ale także ważnym punktem na drodze prowadzącej wzdłuż wybrzeża. Wspomniał o tym w swoich rocznikach, gdzie wymieniono miasto pod nazwą Akzibi. Dobra passa osiedla nie została przerwana. Po wewnętrznej stronie murów budowano coraz to nowe składy na towary.
W czasie wykopalisk znaleziono w nich wiele naczyń oznaczonych aramejskimi inskrypcjami, które informowały, że są one przeznaczone dla króla (zapewne dla władcy asyryjskiego). W okresie perskim miasto nie straciło nic ze swej świetności. Cały czas było ważnym punktem na morskim szlaku fenickich statków handlowych pływających wzdłuż wybrzeża Lewantu. Po podboju Lewantu prze Aleksandra Wielkiego Achziw stało się częścią macedońskiego imperium. Po jego podziale pełniło funkcję miasta granicznego, w pobliżu linii dzielącej imperia Seleukidów na północy i Ptolemeuszy na południu. Nadal było bogatym i znaczącym ośrodkiem gospodarczym. W 65 roku przed Chr. miasto dostało się wraz z całą Fenicją pod władzę Rzymian. Według żydowskiego historyka Józefa Flawiusza miasto nosiło wówczas nazwę Ecdippon. W 40 roku przed Chr. w mieście schronili się przez inwazją wojsk Państwa Partów na Judeę: arcykapłan Jan Hyrkan II i Fazael, ale zostali ujęci przez partyjskiego wodza Pakora i deportowani w głąb Babilonii.
W okresie rzymskim miasto Achziw nie rozwijało się już tak pomyślnie, jak wcześniej. Z biegiem czasu stało się nadmorską wioską i stacją drogową na nadmorskim szlaku. W 56 roku zbudowano przebiegającą przez Achziw rzymską drogę. Lepiej rozwijał się port i przystań rybacka w pobliskim Ptolemais. W IV wieku po Chr. istniała tu synagoga użytkowana przez prężną społeczność żydowską. W 333 roku po Chr. przybył tu zdążający z Galii do Jerozolimy chrześcijański „Pielgrzym z Burdigali” (tj. z Bordeaux w dzisiejszej Francji), który krótko opisał to miejsce w swoim słynnym sprawozdaniu z podróży, znanym jako Itinerarium Burdigalense. Opisał on Achziw jako małą stację drogową, jakich wiele istniało na rzymskich szlakach. Pod koniec okresu rzymskiego istniał tu mały warsztat, w którym produkowano naczynia ceramiczne. Kiedy na początku XII wieku przybyli tu Krzyżowcy z Europy, założyli w miejscu dawnego Achziw wioskę znaną jako Casal Imbertia. W średniowieczu i okresie nowożytnym funkcjonowała tu mała arabska wioska nadmorska az-Zeeb, opuszczona w czasie wojny izraelsko-arabskiej w 1948 roku. Obecnie w tym miejscu jest izraelski park narodowy, kryjący pozostałości starożytnej osady.

Szymon Modzelewski

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!