TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 29 Marca 2024, 12:58
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Goszczu

Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Goszczu
Wielbiąc Maryję

Kiedy w połowie XVI wieku kościoły w sąsiedztwie przeszły w ręce protestantów, świątynia w Goszczu pozostała w posiadaniu katolików. Wybudowana w 1779 roku otrzymała wezwanie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny i przetrwała do dnia dzisiejszego.

Kiedy do państwa rąk trafia „Opiekun” parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Goszczu świętuje uroczystość odpustową. W Polsce święto Narodzenia Najświętszej Maryi Panny ma także nazwę Matki Bożej Siewnej. Pierwsze wzmianki o liturgicznym obchodzie narodzin Maryi pochodzą z VI wieku. Prawdopodobnie święto to powstało w Syrii, gdy po Soborze Efeskim kult maryjny w Kościele przybrał zdecydowanie na sile. A jego wprowadzenie przypisuje się papieżowi św. Sergiuszowi I w 688 roku. W Kościele rozszerzało się ono dość wolno, a to dlatego, że wszelkie informacje o okolicznościach narodzenia Bożej Rodzicielki pochodziły z apokryfów. Data 8 września została zaczerpnięta ze Wschodu, gdzie obchód ten znajdował się w sakramentarzach gelazjańskim i gregoriańskim. Jako ciekawostkę warto zauważyć, że w niektórych krajach łacińskich istnieje kult Maryi-Dziecięcia. We Włoszech np. są nawet sanktuaria, gdzie są czczone figurki i obrazy Maryi jako niemowlęcia w kołysce. Jedno z nich to Madonna Bambina w Forno Canavese, inna to katedra mediolańska, jedna z najwspanialszych świątyń wzniesionych pod wezwaniem Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, czy też sanktuarium Matki Bożej-Dzieciątka w Morcatelle, gdzie znajduje się obraz namalowany przez św. Weronikę Julianę (+ 1727). Ja pozwolę sobie dodać do tej listy świątynię w Goszczu, gdzie w głównym ołtarzu znajduje się obraz z 1966 roku przedstawiający mistyczne narodziny Najświętszej Maryi Panny.

Gościniec czy zajazd
Brzmi to nieco podchwytliwie, ale chodzi tu o pierwotną nazwę miejscowości, która według niemieckiego językoznawcy, Heinricha Adamy wywodziła się od polskiej nazwy „gościniec” lub „gospoda”. Otóż w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wymienia on jako najstarszą nazwę miejscowość Gosz, podając jej znaczenie „Wirtshaus”, czyli w języku polskim „Gospoda, gościniec, oberża, karczma”. Nazwa wsi wiązała się prawdopodobnie ze znanym zajazdem lub karczmą przyjmującą gości i została później fonetycznie zgermanizowana na Goschütz tracąc swoje pierwotne znaczenie. Natomiast w księdze łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna, miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Gosche. W każdym razie pierwsza wzmianka o Goszczu pojawiła się w XII wieku w bulli papieża Hadriana IV. Miejscowość ta do XVI wieku należała do Kościoła, później stała się własnością książęcą, a w 1686 roku otrzymała prawa miejskie, które utraciła w 1742 roku.
Natomiast najstarszą informację o miejscowym proboszczu znaleziono w dokumentach z 1291roku, które wystawił biskup wrocławski Tomasz. Jednakże o samym kościele (Ecclesia in Gosz) dowiadujemy się z pisma kardynała Jana od św. Marka z 1376 roku.

Z rąk do rąk
W połowie XVI wieku prawie wszystkie kościoły w tym rejonie przeszły w ręce protestantów. Pisze prawie, bo świątynia w Goszczu pozostała w posiadaniu katolików. Stało się to tylko dlatego, że wieś wchodziła w skład dóbr biskupów wrocławskich. Pod koniec tegoż stulecia część wsi znalazła się w posiadaniu rodziny Borschnitzów, która nieco później przejęła także dawną własność kościelną. Kolejni jej właściciele często się zmieniali. Niestety wieś i kościół nie obroniła się i w 1633 roku wieś przejęli protestanci, ale nie na długo, bo już pięć lat później katolicy je odebrali. I tak w 1638 roku nastąpiła lokacja Goszcza jako miasta na prawie magdeburskim.

Wytwornie przyozdobiony
Jak większość starych kościołów i ten miał swojego poprzednika zbudowanego z drewna. Pierwsza wzmianka o tejże budowli pochodzi z 1291 roku. Akta z wizytacji kanonicznej przeprowadzonej w 1641 roku potwierdzają, że miejscowy kościół był wówczas drewniany, wyposażony w ołtarz św. Mikołaja i pięć dzwonów, ale źle pokryty. W kolejnych dokumentach wizytacyjnych, tym razem z 1666 roku zanotowano, że w świątyni jest nowy i piękny ołtarz z obrazem Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej, wytwornie przyozdobiony, dwa ołtarze boczne, różne obrazy pobożne w kaplicy loretańskiej i drewniana dzwonnica.
Obecny, kościół pw. Narodzenia NMP, stoi na miejscu starego, jego budowę rozpoczęto w 1754 roku, kiedy to proboszczem był ks. Franciszek Józef Bińkowski. Prace zakończono w 1779 roku. Świątynia otrzymała wezwanie Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, która to przetrwała do dnia dzisiejszego. Budowla wzniesiona została na rzucie prostokąta, w stylu barokowym z elementami neoklasycystycznymi. Także i wyposażenie wnętrza jest w stylu barokowym i pochodzi z czasów budowy świątyni. Kościół jest budowlą murowaną i otynkowaną. Tworzy go jedna nawa, do której przylega prezbiterium zamknięte półkolistą apsydą, z dostawioną do niego zakrystią z dawną lożą kolatorską na piętrze od północy. Od strony zachodniej znajduje się wysoka, trójkondygnacyjna, czworoboczna wieża, z kruchtą w przyziemiu, zegarem w górnej partii i piramidalnym dachem zwieńczonym ażurową latarnią z krzyżem. Okna, zakończone półkoliście, a dach świątyni posiada formę dwuspadową i pokryty jest dachówką ceramiczną. Nawa i prezbiterium nakryte są płaskim sklepieniem zaokrąglonym przy ścianach, a przy elewacji frontowej ulokowana jest empora muzyczna z prospektem organowym i dekorowaną balustradą wybrzuszoną w części środkowej w głąb kościoła. W stronie południowej i wschodniej świątynia posiada piękne witraże.
W ostatnim 40-leciu odnowiono wnętrze, położono marmurową posadzkę, podwyższono więźbę kościelną o 14 metrów pokryto dach blachą, wykonano nową elewację zewnętrzną i uporządkowano otoczenie.

Z Madonną i Dzieciątkiem
Jak już wspomnieliśmy, w ołtarzu głównym wykonanym z polichromowanego drewna znajduje się obraz Najświętszej Maryi Panny Wniebowziętej, wytwornie przyozdobiony. Wykonany został około 1650 roku przez Bartłomieja Strobla. Głowę Maryi, jak i Jezusa, zdobią korony. Maryja obejmując swego syna trzyma w ręku palmę, a mały Jezus berło. Berło, jak i palma, są inkrustowane srebrną blachą. Pod stopami widzimy wijącego się węża, którego Maryja depcze prawą stopą. Jego zasuwę, od 1966 roku stanowi obraz przedstawiający mistyczne narodziny Najświętszej Maryi Panny. Po obu jego bokach ustawione są rzeźby przedstawiające biskupów św. Marcina i św. Stanisława. Nieco wyżej znajduje się niewielki obraz św. Mikołaja i dwie rzeźby. Jedna z nich to postać św. Barbary, trzymającej w ręku kielich, symbol Eucharystii. Według legendy tuż przed śmiercią anioł przyniósł jej Komunię Świętą. Druga postać to św. Jadwiga Śląska z diademem na głowie, w ręku której widzimy makietę kościoła. W zwieńczeniu ołtarza głównego natomiast widzimy Boga Ojca. Na tym nie koniec przedstawienia Maryi Panny w tymże kościele. Wnętrze świątyni pokrywa polichromia przedstawiająca scenę zwiastowania i koronacji Najświętszej Maryi Panny, upiększone wzorami geometrycznymi i roślinnymi. Ponadto z lewej strony świątyni znajduje się kaplica i w tejże kaplicy zwanej „Loretto” znajduje się XVII-wieczna figura Madonny z Dzieciątkiem w otoczeniu licznych aniołów. Kaplica została zbudowana w 1662 roku na życzenie hrabiny Eleonory Euzebi von Wagensperg, zapewne ona też sfinansowała wówczas remont świątyni. W trakcie budowy nowego kościoła została ona włączona w jego strukturę.
W kościele znajdują się także dwa ołtarze boczne. Z racji, że świątynia jest jednonawowa, umieszczone są one po obu stronach ołtarza głównego. Ten z lewej dedykowany jest św. Józefowi. Święty trzyma w ręku krzyż, na którym jest Dziecię Jezus. Krzyż podtrzymuje aniołek. Po drugiej stronie zaś znajduje się ołtarz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Natomiast w kruchcie kościoła można podziwiać Pietę z przełomu XVIII i XIX wieku. Uwagę przykuwają także imponującej wielkości stacje Drogi krzyżowej z 1793 roku, wykonane w formie malowideł. Na stronie południowej i wschodniej świątynia posiada piękne witraże.
Po zakończeniu II wojny światowej 24 maja 1947 roku posługę duszpasterską w parafii objęli księża salezjanie, którzy pracują w niej do dziś.

Tekst Arleta Wencwel
Zdjęcia Monika Rubas

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!