Kiedy należy udzielić chrztu i jakie imię nadać dziecku?

Termin udzielania chrztu świętego obejmuje dwa zagadnienia: w jakie dni kalendarza liturgicznego należy sprawować sakrament chrztu oraz w jakim czasie od narodzin należy ochrzcić dziecko? 

Aktualny Kodeks z 1983 roku reguluje tylko pierwszą kwestię, dotyczącą liturgicznej celebracji chrztu. Chrzest zasadniczo można celebrować: 1) w Wigilię Paschalną; 2) niedzielę; 3) i każdy inny dzień roku. Wybór „każdego innego dnia”, poza Wigilią Paschalną czy niedzielą, nie jest ponadto uzależniony od żadnego wymogu czy okoliczności. Jednak przy decyzji o terminie chrztu najpierw należy wziąć pod uwagę Wigilię Paschalną, potem jakąkolwiek niedzielę, a dopiero na końcu inny dzień, nawet powszedni. Oczywiście w wypadku konieczności można chrzcić o każdej porze dnia czy nocy. „Obrzędy chrztu dzieci” stanowią ponadto, że chrzest zasadniczo winien być celebrowany w czasie Eucharystii, by „wierni mogli w niej uczestniczyć jak najliczniej i owocnie”. Zatem poza wypadkiem konieczności oraz oprócz Wigilii Paschalnej, chrzest winien być sprawowany w niedzielę, podczas uroczystej Mszy Świętej. 

Kiedy natomiast rodzice lub opiekunowie prawni powinni poprosić duszpasterza o chrzest swego dziecka? Według „Obrzędów chrztu” powinno to nastąpić „w pierwszych tygodniach po narodzeniu dziecka”. By jednak mogło to nastąpić naturalnie i bez zbędnego pośpiechu, dobrze organizując przygotowania do narodzin i chrztu dziecka, rodzice mogą jeśli to tylko możliwe, jeszcze przed narodzinami dziecka powiadomić proboszcza o narodzinach i chrzcie ich dziecka. 

Zwyczaj nadawania imienia podczas chrztu świętego pojawiło się już w V wieku, ale powszechnie przyjęło się i zostało włączone do obrzędów chrztu dopiero od XI wieku. Poprzedni Kodeks z 1917 roku ściśle określał, że to proboszcz miał gwarantować, by rodzice wybrali dziecku imię chrześcijańskie. Jeśli natomiast rodzice zdecydowali inaczej, proboszcz nadawał drugie imię chrześcijańskie, a obydwa wpisywano do parafialnej księgi ochrzczonych. W aktualnym Kodeksie z 1983 roku sposób nadania imienia został wyraźnie złagodzony. Kodeks jedynie zaleca, aby „nie nadawać imienia obcego duchowi chrześcijańskiemu” (kan. 855). Jeśli zatem rodzice nie wybiorą imienia chrześcijańskiego, to lepiej wybrać tzw. imię neutralne niż wprost przeciwne („obce”) duchowi chrześcijańskiemu. Powyższa norma, dotycząca nadania imienia podczas chrztu świętego wydaje się bardzo łagodna. Stąd katecheza chrzcielna dla rodziców i chrzestnych powinna zawierać wytłumaczenie, że nadanie imienia dziecku jest aktem zawierzenia go danemu świętemu. W ten sposób też zostanie wypełniony wymóg z pierwszej części omawianej ustawy kościelnej, iż to „rodzice, chrzestni i proboszcz powinni zatroszczyć się, by nie nadać imienia obcego duchowi chrześcijańskiemu”. Jeśli jednak rodzice mocno nalegają, to duszpasterz ostatecznie winien zgodzić się na inne imię i wpisać do księgi chrztów, zgodnie z zaleceniami KEP z 1975 roku, dokładnie takie same imiona, jak w metryce cywilnej. Zasady nadania imienia w przypadku chrztu osób dorosłych są takie jak u dzieci, z tą różnicą, że dorośli sami wybierają dla siebie imię lub imiona, natomiast w przypadku dzieci imię wybierają rodzice lub prawni opiekunowie. Zatem rola proboszczów i innych duszpasterzy oraz chrzestnych dziecka w tym względzie jest pomocnicza.

ks. Zbigniew Cieślak