TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 28 Marca 2024, 18:10
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Gospodarka Grecji w czasach Peryklesa

Gospodarka Grecji w czasach Peryklesa

Dzięki bogactwu zgromadzonemu na skutek rozwoju handlu zmieniło się diametralnie życie w Grecji. Wzbogaciły się szerokie rzesze ludzi i doszło do zmiany struktury społecznej, zwyczajów i kultury.

W okresie klasycznym gromadzono kapitał na różne sposoby: poprzez handel, służbę najemną w obcych armiach, eksploatację kopalń rud metali szlachetnych, prowadzenie operacji finansowych i produkcję poszukiwanych towarów. Kupcy stali się specjalistami od dystrybucji dóbr, podpisującymi szczegółowe umowy handlowe i zdobywającymi wiedzę na temat wahań cen i zmian na rynkach.

Ośrodek handlu i finansów
Handlowcy prowadzili korespondencję, informując się wzajemnie o sprawach istotnych dla prowadzenia interesów. Wielkim ośrodkiem handlu i finansów ówczesnego świata stały się Ateny. Pireus przekształcił się w największy port Morza Śródziemnego, a ateńskie srebrne monety były powszechnie akceptowaną i używaną walutą na całym obszarze Śródziemnomorza. W mieście rozwijał się rynek operacji finansowych. Mieszkańcy Aten zarabiali na eksporcie wyrobów rzemieślniczych (ceramiki, mebli, wyrobów złotnictwa, broni). W V w. p. Chr. w Atenach istniało około 100 zakładów produkujących malowaną ceramikę, jak to zaświadczają badania stempli. Większość tych zakładów posiadało obsadę składającą się z właściciela, jego rodziny i kilku niewolników.
Ojciec słynnego mówcy Demostenesa był właścicielem warsztatu produkującego łóżka, w którym pracowało 20 niewolników i wytwórni uzbrojenia z obsadą liczącą 33 niewolników. Udzielał pożyczek kupcom angażującym się w handel morski i deponował swoje zyski u bankierów. Ateńczycy sprowadzali z innych krajów nad Morzem Śródziemnym i Czarnym potrzebne produkty: zboże z Krymu i północnego wybrzeża Morza Czarnego, wino z Lesbos i Chios, owoce z Eubei i Rodos, sery z Sycylii, wełnę i tkaniny z Azji Mniejszej, rudy żelaza i miedzi z Cypru oraz Eubei. Ateny były połączone z tymi wszystkimi miejscami siecią morskich szlaków handlowych. Pomyślność gospodarcza miasta zależała teraz od wytężonej pracy rzemieślników, kupców i marynarzy. Ważnym źródłem dochodu były kopalnie srebra i ołowiu w Laurion, w których pracowali głównie niewolnicy. Powstały liczne banki: instytucje udzielające pożyczek, umożliwiające lokowanie pieniędzy i prowadzące depozyty. Często udzielano pożyczek, których zabezpieczeniem był ładunek statku wysyłanego na wyprawę handlową. Wielkim centrum ekonomicznym stała się ateńska agora, na której dokonywano najważniejszych transakcji. Dla sporej części ludności źródłem dochodu, zwłaszcza w IV w. p. Chr. była służba najemna w obcych armiach. Ateny musiały sprowadzać zboże z kolonii nad Morzem Czarnym, gdyż ich własna produkcja rolna była nastawiona na sprzedaż płodów rolnych, zwłaszcza oliwy na rynek. Zamiłowanie do luksusu wśród większości Greckich społeczności napędzało handel i ruch na morzach wokół Hellady. Rozmaite towary transportowano na całym obszarze Morza Śródziemnego. Rozwinęła się gospodarka oparta na użyciu pieniądza i operacje finansowe.

Greckie rolnictwo
Podstawowym sektorem greckiej gospodarki było rolnictwo. W Grecji zarówno niska jakość gleby i niewielka ilość ziem nadających się do uprawy, jak i niesprzyjający klimat sprawiały, że uprawa roli była ciężka i przynosiła niewielkie plony. Do celów rolniczych nadawało się tylko 20% powierzchni obecnego państwa greckiego. We wszystkich krajach omawianego obszaru uprawiano przede wszystkim rośliny należące do tzw. śródziemnomorskiej triady, tzn. pszenicę, oliwkę i winorośl. Oprócz tego uprawiało się także inne rośliny: jęczmień, bób, groch, soczewicę, jarzyny i figi. Rośliny te były uprawiane na Bliskim Wschodzie już w okresie neolitu, ale w regionie śródziemnomorskim upowszechniły się dopiero w I tysiącleciu p. Chr. W neolicie nastąpiła także tzw. rewolucja produktów ubocznych. Polegała ona na szerokim wykorzystaniu produktów zwierzęcych, takich jak rozmaite rodzaje nabiału (mleko, masło, sery, jogurt, śmietana), oraz wełna i inne włókna zwierzęce. Część ludności Grecji w późnej fazie neolitu zajęła się pasterstwem, o czym świadczy zasiedlenie jaskiń i terenów oferujących dobre pastwiska.

Eksploatacja złóż metali
Źródłem srebra, z którego w okresie klasycznym bito sławne greckie monety, były kopalnie w Laurion w Attyce. Kopalnie srebra, ołowiu i żelaza w Laurion w Attyce działały od okresu archaicznego do czasów panowania rzymskiego. Wydobywano tu ze skały wapiennej cenne rudy. Najwyżej leżące wychodnie rud były eksploatowane powierzchniowo lub za pomocą krótkich szybów i tuneli. Złoża położone dużo niżej wymagały wydobycia głębinowego. Całość prac fizycznych wykonywali w Laurion niewolnicy.
Po wydobyciu rudę rozbijano na mniejsze kawałki i rozdrabniano na żarnach bądź w kamiennych moździerzach. Zmieloną rudę oczyszczano poprzez przesiewanie sitem i przemywanie płynącą wodą na specjalnie do tego przygotowanych powierzchniach kamiennych - płuczkach. Instalacje do przemywania składały się ze zbiorników wody, kamiennych powierzchni suszenia i wyżłobionych rowków - kanałów. Na powierzchnie płuczki z rozsypaną rudą spuszczano wodę ze zbiornika. Zabierała ona ze sobą lżejsze cząstki mineralne i pozostawiała sam kruszec. Po wysuszeniu ruda była gotowa do włożenia do pieca i obróbki w procesie wytopu. W przypadku rudy żelaza należało ją jeszcze przedtem wyprażyć. W Grecji znano także eksploatację aluwialnych złóż metali poprzez ich płukanie w wodzie. Często do pozyskiwania cząstek metali w strumieniach używano runa owczego, zatrzymującego np. złoty piasek. Niekiedy zakładano także kopalnie odkrywkowe. W celu rozbicia skały zawierającej rudę często stosowano w kopalniach sposób polegający na rozgrzaniu skały poprzez rozpalenie wielkiego ogniska, a następnie gwałtowne schłodzenie za pomocą wody. Niekiedy rozpuszczano skały dostępnymi kwasami.

Tekst Szymon Modzelewski
Zdjęcie: Port w Pireusie w V wieku przed Chr. (rekonstrukcja)

Galeria zdjęć

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!