Fara krotoszyńska Bazyliką Mniejszą

Fara krotoszyńska Bazyliką Mniejszą

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Krotoszynie otrzymał tytuł bazyliki mniejszej. Uroczyste ogłoszenie decyzji papieża Franciszka odbyło się w niedzielę, 23 czerwca podczas Mszy św., której przewodniczył abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański i przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski.

Uroczystości rozpoczęły się w niedzielę, 16 czerwca, kiedy obchodzono Dzień Patrona Miasta i Gminy Krotoszyn - bł. biskupa Michała Kozala. Mszy św. w intencji miasta i jego mieszkańców przewodniczył biskup kaliski senior Stanisław Napierała, który dokonał poświecenia sztandaru Krotoszyńskiej Izby Rzemieślniczej.

Historyczna uroczystość

Niedziela, 23 czerwca przeszła do historii miasta Krotoszyna. Właśnie tego dnia nastąpiło uroczyste wyniesienie fary do godności bazyliki mniejszej podczas Mszy św. pod przewodnictwem abp. Stanisława Gądeckiego. W słowach powitania biskup kaliski Edward Janiak dziękował kapłanom i wiernym, którzy zaangażowali się w starania o nadanie świątyni tytułu bazyliki. – Niech ta dzisiejsza uroczystość zanosi do nieba nasze dziękczynienie za żywy Kościół, młodzież, dzieci. Dziękując za Kościół wypraszamy też dar wiary i opieki nad naszą ojczyzną. Z pokorą prosimy, aby w tych niełatwych czasach byli odważni świadkowie Chrystusa, żeby w tej Europie dawali świadectwo miłości do Pana Boga i Kościoła – powiedział Pasterz diecezji.

Krotoszyńska fara stała się bazyliką na mocy Dekretu Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów z 10 maja 2019 roku nadającego kościołowi pw. św. Jana Chrzciciela w Krotoszynie tytuł bazyliki mniejszej. Dekret odczytał biskup pomocniczy diecezji kaliskiej Łukasz Buzun. - Na prośbę Jego Ekscelencji Edwarda Janiaka, biskupa kaliskiego, przedłożoną w piśmie z dnia 3 grudnia 2018 roku, wyrażającą życzenie duchowieństwa oraz wiernych Kongregacja Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów na mocy szczególnych uprawnień udzielonych jej przez Ojca Świętego Franciszka, nadaje kościołowi parafialnemu pw. św. Jana Chrzciciela w Krotoszynie zaszczytny tytuł bazyliki mniejszej, wraz ze wszystkimi przysługującymi prawami i przywilejami liturgicznymi, przy równoczesnym zachowaniu wskazań, które powinny być przestrzegane, zgodnie z dekretem „O tytule bazyliki mniejszej”, wydanym 9 listopada 1989 roku – napisali w dekrecie prefekt kongregacji kard. Robert Sarah i wicesekretarz Konrad Maggioni. 

Zadania bazyliki mniejszej

W homilii abp Stanisław Gądecki nawiązując do uroczystości nadania krotoszyńskiej świątyni tytułu bazyliki mniejszej zaznaczył, że po raz pierwszy taki tytuł nadał papież Pius VI kościołowi św. Mikołaja w Tolentino w 1783 roku. - Dekret Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów - zatytułowany Domus Ecclesiae (9.11.1989) - wspomina, iż papieże obdarzają tym tytułem kościoły wyróżniające się wartością kulturową i duszpasterską, posiadające ściślejszy związek z katedrą św. Piotra na Watykanie – przypomniał przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Akcentował, że tego rodzaju kościołom Kongregacja Kultu Bożego stawia wysokie wymagania, takie jak staranne głoszenie Słowa Bożego, czy sprawowanie liturgii - a zwłaszcza Eucharystii, które winno być tam wzorem dla innych kościołów, także pod względem czynnego uczestniczenia wiernych, do czego winni oni być przygotowywani przez konferencje liturgiczne. - Kościoły te winny być ośrodkami pulsującymi aktywnym życiem duszpasterskim, szerszą dostępnością do Eucharystii, do sakramentu pokuty i pojednania oraz innych sakramentów. Z tej racji winny one dysponować większą ilością spowiedników, którzy byliby dostępni dla penitentów – podkreślał Celebrans. Dodał, że w bazylice powinna mieć miejsce wieczysta adoracja Najświętszego Sakramentu. - Wierni winni mieć tam możliwość czynnego uczestnictwa w recytacji Jutrzni i Nieszpór. Natomiast w okresie Wielkiego Postu bazylika taka winna – rzymskim zwyczajem  - stawać się kościołem stacyjnym – mówił Metropolita poznański.

Zaznaczył, że wierni, którzy pobożnie nawiedzą taką świątynię i będą w niej uczestniczyć w świętej liturgii lub przynajmniej odmówią „Ojcze nasz” i „Wierzę w Boga” pod zwykłymi warunkami (stan łaski uświęcającej, Komunia św. i modlitwa według intencji Ojca Świętego) mogą tutaj uzyskać odpust zupełny w specjalnie wyznaczone dni. - W szczególnym momencie nadania temu kościołowi tytułu bazyliki mniejszej pragnę jak najserdeczniej podziękować Ojcu Świętemu Franciszkowi za jego życzliwość dla tutejszego kościoła. Ks. biskupowi Edwardowi i jego współpracownikom serdeczne podziękowania za wszelkie starania, jakie podjęli w celu nadania honorowego tytułu tutejszej kolegiacie – dziękował metropolita poznański, który życzył proboszczowi, wikariuszom i wiernym, aby starannie wypełniali zadania, dla których ten kościół otrzymał tytuł bazyliki mniejszej.

Z inspiracji Biskupa kaliskiego

W procesji z darami rodzina bł. bpa Michała Kozala przyniosła relikwie Błogosławionego uroczyście przekazane w katedrze włocławskiej, przedstawiciele Rady Parafialnej wręczyli herby: Watykanu, papieża Franciszka oraz biskupa kaliskiego Edwarda, które zawisną w nowej bazylice, młodzież przyniosła akwarele przedstawiające nową bazylikę, które będą ofiarowane abp. Stanisławowi Gądeckiemu, bp. Edwardowi Janiakowi oraz proboszczowi ks. Aleksandrowi Genderze, ministranci ofiarowali kielich – dar od ks. prałata Adama Modlińskiego, ampułki z winem i wodą oraz patenę z chlebem - dar dla bazyliki od księży posługujących w parafii.

W słowach podziękowania ks. prałat Aleksander Gendera podkreślał, że inspiracja przygotowania kościoła do tytułu bazyliki mniejszej pochodzi od biskupa kaliskiego Edwarda Janiaka. – Szczególnie dziękuję Księdzu Biskupowi za trud pasterski, szczególnie za podjęte starania, których ukoronowaniem jest dzisiejsza uroczystość – mówił Proboszcz parafii pw. św. Jana Chrzciciela w Krotoszynie. Słowa wdzięczności skierował też do parafian i mieszkańców Krotoszyna dziękując im za przywiązanie do tej świątyni. 

Podczas uroczystości został odczytany list premiera Mateusza Morawieckiego. Po Mszy św. abp Stanisław Gądecki poświęcił pamiątkową tablicę umieszczoną na frontonie kościoła. Na uroczystości byli też obecni m.in. biskup kaliski Edward Janiak, biskup pomocniczy diecezji kaliskiej Łukasz Buzun, ks. prałat senior Kazimierz Ciszewicz, wieloletni proboszcz krotoszyńskiej fary, ks. prałat Adam Modliński, poprzedni proboszcz, ks. prałat Aleksander Gendera, obecny proboszcz, duchowni diecezjalni i zakonni, osoby życia konsekrowanego, parlamentarzyści przedstawiciele władz rządowych i samorządowych oraz licznie zgromadzeni wierni. Popołudniu na Rynku zaśpiewała Eleni, a wieczorem w bazylice odbył się festiwal organowy.

Proboszczowie upiększali świątynię

Bazylika pw. św. Jana Chrzciciela jest trzecim kościołem w diecezji kaliskiej, któremu przysługuje ta godność. Dwa pozostałe to: Narodowe Sanktuarium św. Józefa w Kaliszu i bazylika pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Twardogórze.

Bogata jest historia krotoszyńskiej świątyni. Jej budowę rozpoczął w 1592 roku kasztelan poznański Jan Rozdrażewski z przeznaczeniem dla Braci Czeskich. Kościół został ukończony w 1597 roku. Po śmierci fundatora kościoła w 1600 roku wdowa po nim Katarzyna z Potulickich przeszła na katolicyzm i przekazała świątynię katolikom. W uroczystość Zesłania Ducha Świętego, 10 czerwca 1601 roku, biskup poznański Wawrzyniec Goślicki dokonał konsekracji kościoła. Od tego momentu świątynia pw. św. Jana Chrzciciela w Krotoszynie pełniła funkcję kościoła parafialnego. 

Na bogate wyposażenie kościoła miał wpływ syn fundatora Jan, a także jego potomek Jakub. Manierystyczny ołtarz główny powstał około 1630 roku. Do najstarszych ołtarzy bocznych należą: Matki Bożej Literackiej (1631 r.) i Matki Bożej Różańcowej (konsekrowany w 1643 r.). Do najstarszych zabytków kościoła należy grupa figur na belce tęczowej z I ćw. XVII wieku, ambona o cechach manierystycznych i późnorenesansowych z 1645 roku, chrzcielnica barokowa z czarnego marmuru z miedzianą czaszą z 1647 roku. Podczas okupacji niemieckiej kościół zamieniono na magazyn wojskowy, a wyposażenie zdewastowano. 

Po zakończeniu II wojny światowej świątynia i życie parafialne wymagało odbudowy. Prace remontowe rozpoczął ks. Franciszek Winiecki, a kontynuował je kolejny proboszcz ks. Teodor Kaczmarek. Na szczególne uznanie zasługuje renowacja kościoła i jego wyposażenia, której dokonał ks. Franciszek Jeliński. Fara została wzbogacona o nowe stylizowane konfesjonały i obraz Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. W 1956 roku ściany w części przy sklepieniu zostały przyozdobione 12 malowidłami scen biblijnych autorstwa Wacława Taranczewskiego. 

Kolejni proboszczowie ze starannością odnawiali elementy wyposażenia. W 1966 roku ks. Wiktor Miedziński z okazji Milenium Chrztu Polski umieścił w kościele nowe dzwony jako wotum wdzięczności. W 2000 roku ks. Kazimierz Ciszewicz odnowił główny ołtarz i przygotował boczną kaplicę św. Ekspedyta do całodziennej adoracji Najświętszego Sakramentu. W latach 2004-2013 ks. Adam Modliński dokonał gruntownego remontu kościoła i bocznych ołtarzy. W 2014 roku staraniem ks. Aleksandra Gendery kaplicy adoracji Najświętszego Sakramentu nadano imię św. Jana Pawła II i zamontowano nowy witraż z wizerunkiem świętego. W 2016 roku z okazji jubileuszu 1050. rocznicy chrztu Polski bp Edward Janiak poświęcił nowy ołtarz i ambonę zbudowane jako wotum wdzięczności. 

W kościele odbywa się całodzienna adoracja eucharystyczna. W wizerunku Matki Boskiej Literackiej czcią otaczana jest Maryja, nazywana Troskliwą Opiekunką Życia. Pielęgnowana jest także pamięć i kult świętego męczennika biskupa Michała Kozala, który w krotoszyńskiej farze był ochrzczony, służył jako ministrant i odprawił pierwszą w swoim życiu Mszę św. 

Tekst i zdjęcia Ewa Kotowska-Rasiak