TELEFON DO REDAKCJI: 62 766 07 07
Augustyna, Ingi, Jaromira 29 Marca 2024, 11:03
Dziś 19°C
Jutro 13°C
Szukaj w serwisie

Kościół pw. św. Józefa w Smardach Górnych

Cudowny Chrystus z Milatynu


Tym razem w naszą wędrówkę po świątyniach diecezji udaliśmy się do wsi położonej w województwie opolskim, w powiecie kluczborskim, w gminie Kluczbork, do Smard Górnych. I choć leży ona na terenach opolszczyzny, to należy do naszej diecezji kaliskiej. W 2. połowie XIII wieku wieś należała do księcia wrocławskiego Henryka III, tak mówią najstarsze pisemne przekazy źródłowe dotyczące tej miejscowości.

W 1376 roku w wiosce został zbudowany pierwszy kościół, na temat którego niestety nie ma żadnych bliższych informacji. Wiadomo jednak, że w okresie reformacji w roku 1540 przejęli go protestanci. Z czasem uległ on zniszczeniu. Nie strawił go ogień ani żadna inna klęska, po prostu  lata zrobiły swoje i jak mówią zniszczyła go „starość”. W 1636 roku na jego miejscu wzniesiono nową świątynię. Jej fundatorami byli ewangelicy. Wznieśli nowy drewniany kościół, którego rozbudowę przeprowadził pod koniec XVII wieku cieśla kluczborski Krystian Gottlob Richter.
W 1713 roku Smardy posiadające do tego czasu własny, samodzielny zbór, włączone zostały do gminy ewangelickiej w Rożnowie. W latach 1862-1863 przeprowadzony został gruntowny remont kościoła. Niestety ta świątynia nie przetrwała długo, bowiem w nocy z 25 na 26 czerwca 1891 roku spłonęła od uderzenia pioruna.

Poewangelickie dzieło
Mieszkańcy wsi jednak nie musieli czekać długo na nowy kościół, bo w ciągu zaledwie dwóch lat protestanci wystawili kolejny budynek i już 5 października 1893 roku, czyli dwa lata po niszczycielskim pożarze, został poświęcony nowy murowany kościół. Zbudowano go z fundacji Franza Preissa, właściciela tamtejszego majątku. Nową świątynię zbudowano z cegieł w stylu neogotyckim. Możemy ją podziwiać do dziś. Przetrwała w całej okazałości i pełni funkcję miejscowego kościoła parafialnego. W 1922 roku plac przykościelny przeznaczony został na cmentarz, który również funkcjonuje i dziś.
Ewangelicy, którzy wybudowali kościół, użytkowali go do zakończenia II wojny światowej. Opuścili wieś i wyjechali do Niemiec. Do Smard Górnych i Dolnych w lipcu 1945 roku przesiedleni zostali mieszkańcy Kładna Wielkiego, należącego do 1907 roku do parafii rzymsko-katolickiej w Żółtańcach na Ukrainie. I kiedy już osiedlili się na tych terenach, przejęli w użytkowanie pozostawiony bez opieki kościół ewangelicki. Świątynia została przystosowana na potrzeby sprawowania liturgii katolickiej i poświęcona. Wyposażyli go w utensylia, czyli potrzebne przedmioty do sprawowania Eucharystii, z Kłodna Wielkiego, jednej z parafii dawnej Polski. Świątyni nadano tytuł Podwyższenia Krzyża Świętego.

Stacja duszpasterska
Biskup Bolesław Kominek, ówczesny administrator apostolski Śląska Opolskiego 1 stycznia 1946 roku utworzył w Smardach Górnych kurację (vicaria perpetua), czyli stację duszpasterską, która wprawdzie należała administracyjnie do parafii Kluczbork, ale miejscowy duszpasterz (kuratus) posiadał wszelkie prawa i obowiązki proboszczowskie. Ustanowiony nim został, jako administrator ks. Michał Norka, który mieszkał w Krzywiźnie i dojeżdżał do Smard sprawować posługę duszpasterską. Jednak już kilka dni później, bo 10 stycznia, jego obowiązki przejął ks. Michał Kąkoliński, przedwojenny proboszcz parafii Kładno Wielkie, który przesiedlony został do Smard Górnych wraz ze swoimi dawnymi parafianami.

Na planie prostokąta
Świątynia została oparta o plan prostokąta. Tworzy ją jedna nawa. Wybudowana jest w stylu neogotyckim. Nawa główna nakryta jest dwupłaszczyznowym dachem, na którego krańcach znajdują się ceglane szczyty w formie schodkowej, z motywem nieotynkowanych, potrójnych blend. Korpus nawowy podzielony został gzymsem na dwa poziomy. W dolnej części znajduje się rząd zdwojonych, ostrołukowych okien, a wyżej kilka dużych okien w witrażami, również zamkniętych łukiem ostrym. Od zachodu posadowiona jest wieża czworoboczna, przez którą wiedzie wejście do kruchty, a potem do wnętrza kościoła. Dekoracja jest również neogotycka, na trzech zaznaczonych gzymsem piętrach: fryz, blendy i okna zdwojone ostrołukowe oraz zegar. Zwieńczenie konstrukcji to dach w postaci wielobocznego ostrosłupa, zakończony iglicą z krzyżem. Wewnątrz kościoła trzy ściany nawy obiega empora wsparta na słupach, na której przy ścianie frontowej ulokowany jest prospekt organowy.

O cudowny Milatynie

Od wschodu kościół zamyka prezbiterium ze ścianą wieloboczną, niższe od nawy. W ołtarzu głównym umieszczony jest niecodzienny wizerunek przedstawiający Ukrzyżowanego Chrystusa Milatyńskiego, pod którym ustawiono tabernakulum z Najświętszym Sakramentem. Na tabernakulum znajduje się relikwia krzyża. Tło obrazu jest ciemnogranatowe, w tle widać miasto, a na pierwszym planie krzyż z Ukrzyżowanym. Głowa Zbawiciela, z której zwisają włosy, opiera się na prawym ramieniu, niemal równolegle do poziomej belki krzyża. Twarz Zbawiciela zwrócona jest ku przodowi, jakby patrząca na ludzi w wielkim bólu. Na głowie jest cierniowa korona. Z rąk i boku spływają krople krwi. Na lewym ramieniu przy szyi widać wyraźnie głęboką ranę od niesionego krzyża. U stóp Chrystusa widnieje napis: „O mój cudowny Milatynie Boże! Niech mię Twa łaska w potrzebie wspomoże”. W Smardach znajduje się oczywiście kopia cudownego obrazu.

Historia cudownego obrazu z Milatynu
Obraz z Milatynu na Kresy Wschodnie z Rzymu przywiózł dominikanin o. Józef Mocarski około roku 1700. Autor dzieła pozostał nieznany. Obraz był prezentem ślubnym dla Joanny Krzeczkowskiej, poślubionej pułkownikowi Popławskiemu, która była krewną dominikanina. Obraz pozostał w rodzinie Popławskich, a potem Kucharskich, z której Magdalena poślubiła cześnika latyczowskiego Antoniego Sobieszczańskiego. Pierwszym zapisanym znakiem szczególnej łaski wizerunku było uzdrowienie syna Sobieszczańskich, Jana. Po tym wydarzeniu obraz przeniesiono do dworskiej kaplicy w Nowym Stawie, gdzie zaczęto oddawać publiczną cześć wizerunkowi. Przyozdobiono go srebrną koroną i sercem. Coraz więcej ludzi doznawało uzdrowień. Arcybiskup lwowski powołał specjalną komisję, która przeanalizowała nadzwyczajne zjawiska i 10 lipca 1747 roku wydał dekret uznający obraz Pana Jezusa Miłosiernego jako „łaskawy” i polecił go przenieść do kościoła ojców karmelitów bosych w Milatynie Nowym. Odtąd obraz zaczęto nazywać „Milatyńskim”. Miasto położone jest około 40 km na północny wschód od Lwowa. Jest to XV-wieczny gród. Do czasu kasaty zakonu w 1788 roku, ojcowie karmelici opiekowali się kościołem i obrazem. W 1906 roku arcybiskup Józef Bilczewski, metropolita lwowski powierzył parafię w Milatynie wraz z cudownym obrazem księżom ze Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo. Misjonarze krzewili cześć do cudownego obrazu, jednak po II wojnie światowej musieli oni opuścić wschodnie tereny Polski. Wyjeżdżając przywieźli obraz Pana Jezusa Milatyńskiego do Krakowa i umieścili w tamtejszym kościele.
Repatrianci, którzy przyjechali do Smard Górnych, nie zapomnieli o cudownym wizerunku Jezusa Milatyńskiego. Została wykonana wierna kopia obrazu, która znalazła godne miejsce w głównym ołtarzu świątyni. Warto podkreślić, że kopie cudownego obrazu Pana Jezusa Milatyńskiego znajdują się w kilku kościołach diecezji opolskiej. W diecezji kaliskiej jest to jedyny obraz. W kościele znajduje się także ołtarz boczny, ambona, z której ewangelicy głosili słowo oraz stacje Drogi krzyżowej.

Arleta Wencwel
Zdjęcia: Monika Rubas

Dodaj komentarz

Pozostało znaków: 1000

Komentarze

Nikt nie dodał jeszcze komentarza.
Bądź pierwszy!