Chopina pamięci żałobny rapsod

Chopina pamięci żałobny rapsod

Fryderyk Chopin, autor „Marszu żałobnego”, zmarł 17 października 1849 roku. Od śmierci wybitnego pianisty Romantyzmu, w którym płynęła polsko-francuska krew, mija 170 lat.

Rodzina Chopina ze strony ojca pochodziła z Lotaryngii. Mikołaj, ojciec Fryderyka powrócił do Warszawy w kwietniu 1794 roku, biorąc czynny udział w insurekcji kościuszkowskiej. W Żelazowej Woli, gdzie podjął pracę guwernera, poznał spokrewnioną z rodem Skarbków Teklę Justynę z Krzyżanowskich, z którą zawiera sakramentalny związek. Owocem ich miłości jest m.in. Fryderyk Chopin.

Justyna Chopin, z urodzenia Kujawianka, odkryła przed swoimi dziećmi piękno ziemi wielkopolskiej. Fryderyk Chopin bywał w Strzyżewie u swojej matki chrzestnej Anny Wiesiołowskiej. W tym zacisznym miejscu tworzył, komponował, koncertował. Przebywał także w Antoninie i Kaliszu. W Antoninie dwukrotnie złożył wizytę księciu-namiestnikowi Wielkiego Księstwa Poznańskiego Antoniemu Radziwiłłowi (w 1827 i w 1829 roku gościł w Pałacu myśliwskim; na jego fasadzie znajduje się tablica upamiętniająca te wizyty, a przy wejściu na teren pałacowy usytuowany jest pomnik z wizerunkiem kompozytora). Aby upamiętnić ten fakt, cyklicznie we wrześniu w Antoninie organizowany jest Międzynarodowy Festiwal „Chopin w barwach jesieni”. Fryderyk napisał dla księcia-namiestnika Trio g-moll na fortepian, skrzypce i wiolonczelę (opus 8). Wielkopolska wycisnęła niezatarty ślad w sercu Chopina. Swój kunszt muzyczny zaprezentował również w ówczesnym Kolegium Jezuickim w Poznaniu.

Fryderyk Chopin opuścił Polskę w listopadzie 1830 roku - Kalisz to miejsce, gdzie spędził ostatnie dni w ojczyźnie. Do Paryża przybył we wrześniu 1831 roku. We Francji poznał wiele osobistości świata muzyki, m.in. Franciszka Liszta i Feliksa Mendelssohna. Debiutował na paryskiej scenie już po półrocznym pobycie na emigracji. Wkrótce stał się najbardziej poszukiwanym nauczycielem gry na fortepianie. Zyskał europejski rozgłos. Komponował nokturny, mazurki. Polski folklor był wszechobecny w jego twórczości.

Prawdopodobnie nie gruźlica, lecz mukowiscydoza była główną przyczyną śmierci Fryderyka Chopina. Ludwika, najstarsza z sióstr Chopina, krótko przed odejściem Fryderyka przyjechała do Paryża, aby podleczyć brata, ale niestety jest już za późno. Pianista umarł na Place Vendôme 17 października 1849 roku, o godzinie drugiej nad ranem. Miał zaledwie 39 lat. Data pogrzebu została wyznaczona na 30 października. Uroczystości pogrzebowe odbyły się w kościele Madeleine (św. Marii Magdaleny), z którego procesja podążyła na cmentarz Père-Lachaise.

Ciało wybitnego pianisty i kompozytora zostało pochowane na największej francuskiej nekropolii. Serce, po sekcji zwłok dokonanej przez chirurga Jean Cruveilhier w Instytucie Medycznym w Paryżu, spoczęło w umiłowanej ojczyźnie, zgodnie z ostatnią wolą Fryderyka. Potajemnie w słoiku z alkoholem przewiozła je siostra Ludwika, starannie ukrywając pod sukienką na przejściu granicznym. Początkowo serce brata przechowywała w swoim warszawskim mieszkaniu przy ul. Podwale. Następnie zostało ono umieszczone w katakumbach kościoła pw. Świętego Krzyża w Warszawie, w rodzinnej parafii Państwa Chopinów. Obecnie znajduje się w głównej nawie świątyni. Na epitafium z sercem Fryderyka Chopina widnieje następujący napis: „Gdzie skarb twój, tam i serce twoje”.

Na cmentarzu Père-Lachaise Fryderyk Chopin tymczasowo został pochowany w prostej krypcie, w której rozrzucono polską ziemię, którą trzymał w urnie od czasu wyjazdu z kraju. Grób ozdobiony został owalnym medalionem z pośmiertnym wizerunkiem Chopina, dłuta Jean-Baptiste Clésingera, został odsłonięty w pierwszą rocznicę jego śmierci. Jest to kamienny grobowiec w kształcie prostokąta, zwieńczony marmurową statuą La Musique en pleurs, ukazującą muzę Euterpe. Na budowę pomnika pogrzebowego uczniowie Fryderyka i jego siostra ofiarowali 15 tysięcy franków. Każdego roku jest on odwiedzany przez rzesze wielbicieli muzyki Chopina. Tradycję corocznych pielgrzymek do Père-Lachaise zainaugurowała Jane Stirling. W latach 20. XX wieku rozważano przeniesienie szczątków Chopina do Polski. Z okazji 200. rocznicy urodzin wybitnego pianisty debatowano też nad złożeniem jego prochów w paryskim Panteonie. Ciało Chopina pozostało jednak na Père-Lachaise, a jego serce wciąż bije dla Polski. 

Tekst Justyna Majewska-Michy