Beatyfikacja Franciszka Stryjasa

Beatyfikacja Franciszka Stryjasa

Przedstawiając dzieła i wydarzenia z dwudziestopięcioletnich dziejów Kościoła kaliskiego przypomnieć także należy działania związane z wyniesieniem do chwały ołtarzy Franciszka Stryjasa, świeckiego katechety-męczennika, którego proces beatyfikacyjny prowadzony był już po utworzeniu w 1992 roku diecezji kaliskiej.

Franciszek Stryjas urodził się w 1882 roku w Popowie w parafii Iwanowice. Po ślubie z Józefą Kobyłką zamieszkał w leżącej w pobliżu wsi Kuczowola. Miał z nią siedmioro dzieci, a po jej śmierci ożenił się po raz drugi, z wdową Józefą Nosal, i przeprowadził do jej gospodarstwa w Takomyślach w parafii Chełmce.
W czasie II wojny światowej po zamknięciu przez władze okupacyjne kościołów w Chełmcach, Godzieszach i Opatówku oraz po aresztowaniu i wywiezieniu do obozów koncentracyjnych wielu księży, dzieci mieszkające we wsiach należących do tych parafii pozbawione zostały możliwości przygotowania się do przyjęcia I Komunii Świętej. Dzieło ich katechizacji podjął w 1942 roku Franciszek Stryjas, a bezpośrednim impulsem do rozpoczęcia przez niego konspiracyjnego nauczania religii było - według tradycji rodzinnej - nocne widzenie, podczas którego usłyszał on od Matki Bożej wezwanie: „Ucz dzieci modlitwy, bo wojna jeszcze długo się nie skończy”.
Początkowo nauczył u siebie w Takomyślach, a gdy wieść o tajnym przygotowywaniu dzieci do I Komunii Świętej rozeszła się po okolicy, konieczne stało się uruchomienie dalszych punktów katechetycznych w Saczynie, Szałem, Wolicy, Józefowie, Marcjanowie, Stobnie i Szczytnikach. W ciągu prawie trzech lat przygotował on do I Komunii Świętej około 300 dzieci, które przyjęły ją w kościele św. Gotarda w Kaliszu z rąk ks. prałata Stefana Martuzalskiego. Jego działalność katechetyczna przerwana została 20 lipca 1944 roku w wyniku aresztowania na podstawie donosu konfidenta Gestapo. Przed dwa dni przetrzymywano go na posterunku żandarmerii w Opatówku, a następnie przewieziono do siedziby Gestapo w Kaliszu. Oskarżony został o tajne nauczanie dzieci i prowadzenie działalności politycznej oraz o to, że jest ukrywającym się księdzem katolickim. W trakcie przesłuchań był torturowany. Zmarł 31 lipca 1944 roku w kaliskim więzieniu i pochowany został 2 sierpnia 1944 roku na cmentarzu w Godzieszach. Na temat jego męczeńskiej śmierci Ojciec Święty Jan Paweł II powiedział 6 czerwca 1991 roku w katedrze włocławskiej, że: „to tu, niedaleko stąd umęczony został polski patriota i syn Kościoła – Franciszek Stryjas za nauczanie dzieci w prywatnych domach pacierza i katechizmu”.
Proces beatyfikacyjny 108 polskich męczenników, którzy w czasie okupacji hitlerowskiej dawali przykład wierności Bogu i Ojczyźnie, a wśród których znalazł się także Franciszek Stryjas, był niejako kontynuacją beatyfikacji bpa Michała Kozala dokonanej w 1987 roku. Postępowanie przygotowawcze związane z tym procesem otwarte zostało w bazylice włocławskiej przez bpa Henryka Muszyńskiego 26 stycznia 1992 roku, a prowadzenie prac powierzono Trybunałowi Głównemu we Włocławku, któremu przewodniczył jako postulator generalny ks. Tomasz Kaczmarek. Współpracowało z nim 41 wicepostulatorów z poszczególnych diecezji i rodzin zakonnych, a jednym z nich był od końca 1992 roku ks. prałat Bolesław Kawczyński, ówczesny proboszcz parafii Świętej Rodziny w Kaliszu, desygnowany do prowadzenia sprawy sługi Bożego Franciszka Stryjasa przez ks. bpa Stanisława Napierałę - pierwszego ordynariusza diecezji kaliskiej utworzonej w marcu 1992 roku.
W pierwszej kolejności zebrał on liczne dokumenty historyczne, a następnie - na etapie diecezjalnym procesu trwającym do 29 stycznia 1994 roku - odebrał od kilku osób zaprzysiężone świadectwa o życiu i pracy Franciszka Stryjasa. Złożyli je członkowie rodziny Sługi Bożego: Stanisława Łuczak i Janina Małecka - córka i wnuczka oraz uczennice i uczniowie wojennego katechety: Ryszard Brodziak, Marianna Łazarek, Emilia Piechota, Stanisław Różalski i Stanisław Sowa. Materiały te, przekazane w marcu 1944 roku do dalszego rozpatrzenia przez watykańską Kongregację do Spraw Kanonizacyjnych, w jednoznaczny sposób wykazały, że Stryjas prowadził pracę katechetyczną w warunkach konspiracyjnych z głębokiej troski o dobro religijne dzieci i poniósł męczeńską śmierć za nauczanie ich religii.
Po zakończeniu procesu beatyfikacyjnego Franciszek Stryjas wraz ze 107 pozostałymi męczennikami za wiarę z lat II wojny światowej, wyniesiony został do chwały ołtarzy. Miało to miejsce podczas Mszy św. beatyfikacyjnej sprawowanej przez Jana Pawła II w Warszawie 13 czerwca 1999 roku.
Beatyfikacja Franciszka Stryjasa otworzyła drogę do oddawania katechecie-męczennikowi publicznego kultu Kościoła, którego najwyższą formą jest liturgia mszalna z własnym formularzem. W kalendarzu liturgicznym w Polsce wspomnienie 108 Męczenników z lat II wojny światowej obchodzone jest 12 czerwca, natomiast wspomnienie bł. Franciszka Stryjasa 31 lipca.
Ważną rolę w rozwoju kultu odgrywają relikwie. Na ekshumację i rozpoznanie relikwii bł. Franciszka Stryjasa oraz ich translację z cmentarza w Godzieszach do kaliskiej katedry, Kongregacja do Spraw Świętych w Watykanie wyraziła zgodę - na wniosek bpa Napierały - 18 lutego 2000 roku. Do przeprowadzenia tych czynności Biskup kaliski powołał Komisję Kościelną, w skład której weszli: bp pomocniczy Teofil Wilski, ks. prałat Kawczyński i ks. Dariusz Smolnik oraz dwaj lekarze: Bogusław Szczepaniak i Marek Szponder. Do udziału w jej pracach dopuszczony został także przedstawiciel rodziny Wacław Małecki (mąż wnuczki F. Stryjasa), ks. Aleksander Gendera i ks. Jerzy Jeżowski z Wyższego Seminarium Duchownego w Kaliszu oraz księża proboszczowie: ks. kanonik Waldemar Machowicz z Godziesz, ks. kanonik Józef Kwiatkowski z Chełmc i ks. kanonik Jerzy Salomon z Iwanowic.
Rozpoznanie relikwii bł. Franciszka Stryjasa przeprowadzono 10 kwietnia 2000 roku, a wydobyte szczątki złożono w małej szkatułce i w odlanym z brązu relikwiarzu, a następnie przewieziono je do Kalisza. Relikwiarz do czasu uroczystej translacji relikwii Błogosławionego do katedry zdeponowano w klasztorze sióstr karmelitanek w Kaliszu - Niedźwiadach, a szkatułkę z niewielkimi fragmentami relikwii przeznaczonymi do małych relikwiarzy, ulokowano w kaplicy w rezydencji biskupiej przy ul. Kanonickiej. Wprowadzenie relikwii do katedry miało miejsce 25 marca 2001 roku, w dziewiątą rocznicę powstania diecezji kaliskiej. Zostały one umieszczone przez bpa Napierałę, w asyście bpa Antoniego Długosza, sufragana diecezji częstochowskiej, w ołtarzu Matki Boskiej Częstochowskiej, a małe relikwiarze Błogosławionego otrzymali wówczas: bp Długosz, ks. prałat Kawczyński, ks. Tomasz Lenczewski - dyrektor Instytutu Teologicznego Diecezji Kaliskiej, którego patronem został bł. Franciszek Stryjas w 1999 roku oraz proboszczowie parafii: Chełmce, Iwanowice, Szczytniki, Godziesze, Dębe i Opatówek, a także siostry karmelitanki z klasztoru w Kaliszu -Niedźwiadach.

Jerzy aleksander Splitt